Hamilelik, bir kadının hayatındaki en dönüştürücü ve özel dönemlerden biridir. Bu dokuz aylık süreç, yeni bir hayatın başlangıcını müjdeleyen mucizevi bir yolculuktur. Ancak bu yolculuk, hormonal dalgalanmaların ve vücutta meydana gelen fizyolojik değişikliklerin bir sonucu olarak, beklenmedik ve bazen de rahatsız edici bazı sorunları da beraberinde getirebilir. Bu sorunlardan biri de, hamilelikte sıklıkla görülen cilt problemleridir. Fiziksel değişimlerin en belirgin şekilde yansıdığı bölgelerden biri olan cilt, hamilelik sürecinde oldukça hassaslaşır ve çeşitli cilt rahatsızlıklarına karşı daha duyarlı hale gelir. Bu durum, çoğu zaman hamile kadınların hem fiziksel hem de duygusal sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Hamilelikte cilt problemlerinin yaygınlığı oldukça yüksektir. Yapılan araştıtırmalar, hamile kadınların büyük bir bölümünün, hamilelik sürecinde en az bir cilt problemi yaşadığını göstermektedir. Örneğin, Amerika Dermatoloji Akademisi’nin verilerine göre, hamile kadınların %70’inden fazlası akne, stria gravidarum (gebelik çatlakları) veya melasma (hamilelik maskesi) gibi sorunlarla karşılaşmaktadır. Bu rakamlar, cilt problemlerinin hamilelik döneminde ne kadar yaygın ve önemli bir konu olduğunu vurgular. Bu durum, sadece estetik kaygıların ötesinde, bazı durumlarda kaşıntı, ağrı ve hatta enfeksiyon gibi ciddi rahatsızlıklara yol açabilir. Bu nedenle, hamile kadınların cilt sağlığına gereken özeni göstermeleri ve olası problemleri erken teşhis ettirmeleri büyük önem taşır.
Bu kapsamlı yazıda, hamilelikte sıklıkla karşılaşılan çeşitli cilt problemlerini detaylı bir şekilde ele alacağız. Akne, gebelik maskesi, gebelik çatlakları, kaşıntı, egzama ve sedef hastalığı gibi yaygın sorunların nedenlerini, belirtilerini ve tedavi yöntemlerini inceleyerek, hamile kadınların bu dönemde cilt sağlığını korumak için neler yapabileceklerini açıklayacağız. Ayrıca, doğru cilt bakımı rutinleri, hangi ürünlerin kullanılması gerektiği ve hangi ürünlerden kaçınılması gerektiği konusunda pratik bilgiler sunacağız. Yazımızda, hem bilimsel verilere hem de uzman görüşlerine dayalı olarak, güvenilir ve güncel bilgiler paylaşmayı hedefliyoruz. Amacımız, hamile kadınların cilt problemleriyle başa çıkmalarına yardımcı olmak ve bu özel dönemde kendilerini daha iyi hissetmelerini sağlamaktır. Bu bilgiler, hamilelik sürecinizi daha konforlu ve huzurlu geçirmenize katkıda bulunacaktır. Unutmayın ki, her hamileliğin farklı olduğunu ve bu yazıda sunulan bilgiler genel bilgiler olup, tıbbi tavsiye niteliğinde değildir. Herhangi bir cilt problemiyle karşılaşıldığında mutlaka bir dermatolog veya kadın doğum uzmanına danışılması gerekmektedir.
Gebelikte Akne ve Çözümleri
Hamilelik, bir kadının vücudunda birçok değişikliğe yol açan muhteşem bir süreçtir. Bu değişikliklerden biri de ciltte yaşanan değişimlerdir. Hormonal dalgalanmalar, hamileliğin en yaygın cilt sorunlarından biri olan aknenin ortaya çıkmasına veya mevcut aknenin şiddetlenmesine neden olabilir. Gebelikte akne, yüz, göğüs, sırt ve omuzlarda görülebilir ve hafif kızarıklık ve sivilcelerden daha şiddetli, ağrılı iltihaplı lezyonlara kadar değişen şiddette olabilir.
Hamilelikte akneye neden olan başlıca faktör, östrojen ve progesteron gibi hormonlardaki artıştır. Bu hormonlar, yağ bezlerinin daha fazla sebum (yağ) üretmesine neden olur. Fazla sebum, gözeneklerin tıkanmasına ve bakterilerin çoğalmasına yol açarak akne oluşumunu tetikler. Ayrıca, hamilelik sırasında ciltte artan melanin üretimi de akneye katkıda bulunabilir. Araştırmalar, hamile kadınların yaklaşık %50’sinin hamilelik sırasında akne yaşadığını göstermektedir, bu nedenle yalnız olmadığınızı unutmayın.
Gebelikte akne tedavisi için ilk adım, doktorunuza veya dermatoloğunuza danışmaktır. Çünkü bazı akne ilaçları hamilelik için güvenli değildir. Örneğin, retinoidler gibi topikal akne ilaçları hamilelikte kullanılmamalıdır, çünkü fetüs üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Doktorunuz, hamileliğiniz için güvenli olan alternatif tedavi yöntemleri önerebilir.
Güvenli ve etkili olabilecek bazı tedavi yöntemleri şunlardır: Yüz yıkama: Hafif, yağsız bir temizleyici ile günde iki kez yüzünüzü nazikçe yıkayın. Nemlendirici kullanımı: Cildinizi kuru tutmak önemlidir, bu nedenle yağsız bir nemlendirici kullanın. Akne ilaçları: Doktorunuz benzoyl peroksit veya salisilik asit içeren topikal ilaçlar önerebilir. Bu maddeler, gözenekleri açarak ve bakterileri öldürerek akneye yardımcı olabilir. Ancak, her zaman doktorunuzun tavsiyesine uymalısınız. Güneş koruyucusu kullanımı: Güneş ışınları akneyi kötüleştirebilir, bu nedenle geniş spektrumlu bir güneş koruyucusu kullanmak önemlidir. SPF 30 veya daha yüksek bir güneş koruyucusu tercih etmelisiniz.
Evde uygulayabileceğiniz bazı doğal çözümler de vardır. Örneğin, aloe vera jeli, iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir. Çay ağacı yağı da antibakteriyel özellikleriyle akneye karşı etkili olabilir, ancak seyreltilmiş olarak ve küçük bir alanda deneme yaparak kullanılmalıdır. Ancak, bu doğal yöntemlerin etkinliği kişiden kişiye değişebilir ve her zaman doktorunuza danışarak kullanmalısınız. Sağlıklı bir beslenme düzeni ve yeterli su tüketimi de cilt sağlığınızı iyileştirmeye katkıda bulunabilir.
Sonuç olarak, gebelikte akne yaygın bir sorundur, ancak yönetilebilir. Doktorunuzla düzenli görüşmeler yaparak, size uygun güvenli ve etkili bir tedavi planı belirleyebilirsiniz. Sabırlı olmak ve cildinize nazik davranmak önemlidir. Aknenin hamileliğinizin tadını çıkarmamanıza izin vermemesine izin vermeyin. Unutmayın ki bu geçici bir durumdur ve doğumdan sonra genellikle düzelir.
Hamilelikte Çatlaklar ve Önleme
Hamilelik, bir kadının hayatındaki en güzel ve dönüştürücü dönemlerden biridir. Ancak, bu dönem aynı zamanda vücutta birçok değişikliğe de yol açar. Bu değişikliklerden biri de çatlaklar (striae gravidarum) olarak bilinen, ciltte oluşan çizgilerdir. Hamileliğin hormonal değişiklikleri ve hızlı kilo alımı nedeniyle, cilt gerildiğinde ve elastikiyetini kaybettiğinde ortaya çıkarlar. Çatlaklar genellikle pembe, kırmızı veya mor renkte başlar ve zamanla beyaz veya gümüş rengine dönerler. Maalesef, her ne kadar önlem alınsa da çatlak oluşumunu tamamen engellemek mümkün olmayabilir, ancak riskini azaltmak için birçok şey yapılabilir.
Çatlakların oluşma sıklığı oldukça yüksektir. Araştırmalar, hamile kadınların %50 ila %90’ının hamilelik döneminde çatlak yaşadığını göstermektedir. Bu oran, genetik yatkınlık, hızlı kilo alımı ve cilt tipinin elastikiyetine bağlı olarak değişebilir. Örneğin, aile geçmişinde çatlak problemi olan kadınlarda, çatlak oluşma riski daha yüksektir. Ayrıca, hızlı ve aşırı kilo alımı, cildin gerilmesine ve dolayısıyla çatlak oluşumuna katkıda bulunur. Cilt tipi de önemli bir faktördür; ince ve hassas bir cilde sahip kadınlarda çatlak oluşma riski daha fazladır.
Çatlakları önlemek için alınabilecek önlemler arasında düzenli ve dengeli beslenme büyük önem taşır. Cilt sağlığını destekleyen A vitamini, C vitamini, E vitamini ve çinko gibi besin öğelerinden zengin bir diyet, cildin elastikiyetini artırmaya yardımcı olur. Bol su tüketimi de cildin nemlenmesini sağlayarak çatlak oluşumunu azaltır. Günlük su tüketimi miktarı, kişinin yaşına, aktivite seviyesine ve iklim koşullarına göre değişse de, genellikle günde en az 2 litre su içilmesi önerilir.
Beslenmenin yanı sıra, cilt nemlendirmesi de oldukça önemlidir. Hamileliğin ilk üç ayından itibaren düzenli olarak nemlendirici kullanmak, cildin elastikiyetini korumasına yardımcı olur. Nemlendirici kremler veya yağlar, özellikle karın, göğüs ve kalça bölgelerine düzenli olarak uygulanmalıdır. Piyasada hamileler için özel olarak üretilmiş birçok nemlendirici ürün bulunmaktadır. Bunların içeriğinde genellikle kakao yağı, shea yağı, badem yağı gibi cildin elastikiyetini artıran doğal yağlar bulunur.
Ayrıca, egzersiz yapmak da hem genel sağlık için hem de çatlak oluşumunu azaltmak için faydalıdır. Hafif egzersizler, kan dolaşımını artırarak cildin beslenmesini iyileştirir. Ancak, hamilelik döneminde egzersiz yapmadan önce mutlaka doktorunuza danışmanız önemlidir. Yoga ve yürüyüş gibi düşük etkili egzersizler, hamilelik boyunca yapılabilir.
Sonuç olarak, hamilelikte çatlak oluşumu yaygın bir durumdur, ancak doğru önlemler alınarak riski azaltılabilir. Dengeli beslenme, yeterli su tüketimi, düzenli nemlendirme ve hafif egzersizler, cildin elastikiyetini koruyarak çatlakların oluşmasını engellemeye veya en azından azaltmaya yardımcı olabilir. Unutmayın ki, her vücut farklıdır ve bazı kadınlar önlemlere rağmen çatlak geliştirebilir. Önemli olan, sağlıklı bir hamilelik dönemi geçirmek ve vücudunuzdaki değişimleri kabullenmektir.
Gebelikte Siyah Lekeler ve Tedavisi
Gebelik, kadın vücudunda birçok değişikliğe yol açan muhteşem bir süreçtir. Bu değişikliklerin çoğu hormonal değişikliklerden kaynaklanır ve bunlardan biri de melasma olarak da bilinen gebelik maskesidir. Gebelik maskesi, yüz, özellikle de alın, yanaklar ve üst dudak çevresinde koyu kahverengi veya grimsiler lekelerin ortaya çıkmasıyla karakterizedir. Bu lekeler genellikle doğumdan sonra kaybolur, ancak bazı kadınlarda kalıcı olabilir.
Melasma’nın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, hamilelik sırasında artan östrojen ve progesteron hormonlarının melanin üretimini artırmasıyla ilişkilendirilir. Melanin, cildin rengini veren pigmenttir. Güneş ışığına maruz kalma da melasma gelişimini tetikleyebilir veya kötüleştirebilir. Araştırmalar, hamile kadınların %50 ila %70’inin melasma yaşadığını göstermektedir. Bu oran, koyu tenli kadınlarda daha yüksektir.
Gebelik maskesinin semptomları genellikle ikinci trimesterde ortaya çıkar ve doğumdan sonra yavaş yavaş kaybolur. Lekeler genellikle simetriktir ve belirgin şekilde yüzün orta kısmında yer alır. Bazı kadınlarda lekelenme daha hafif olabilirken, bazılarında daha belirgin ve rahatsız edici olabilir. Bu durum, kadınların özgüvenini etkileyebilir ve psikolojik sorunlara yol açabilir.
Ne yazık ki, gebelik maskesinin kesin bir tedavisi yoktur. Ancak, görünümünü azaltmak ve iyileşmeyi hızlandırmak için çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bunlar arasında güneşten korunma en önemli önlemdir. Yüksek faktörlü (SPF 30 veya daha yüksek) geniş spektrumlu güneş kremleri düzenli olarak kullanılmalıdır. Güneş kremi, her iki saatte bir veya daha sık, özellikle güneşli günlerde tekrar uygulanmalıdır. Ayrıca, şapka ve güneş gözlüğü kullanmak da güneş ışığına maruz kalmayı azaltmaya yardımcı olur.
Topikal kremler de melasma tedavisinde kullanılabilir. Bunlar arasında hidrokinon, tretinoin ve kortikosteroidler bulunur. Ancak, bu kremler hamilelik sırasında kullanılmadan önce doktorunuza danışmanız önemlidir. Bazı kremler hamilelikte kullanımı güvenli olmayabilir. Kimyasal peeling ve lazer tedavisi gibi diğer tedavi yöntemleri de mevcuttur, ancak bunlar genellikle doğumdan sonraya bırakılır.
Doğal yöntemler de denenebilir, ancak bunların etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmış değildir. Bunlara aloe vera, limon suyu ve patates gibi doğal içerikler içeren maskeler dahildir. Ancak, bu yöntemleri denemeden önce bir dermatologa danışmanız tavsiye edilir. Sonuç olarak, gebelik maskesi genellikle zararsız bir durumdur, ancak görünümü rahatsız edici olabilir. Tedavi seçenekleri mevcuttur, ancak en etkili yaklaşım, güneşten korunma ve doktorunuzla konuşarak uygun bir tedavi planı oluşturmaktır.
Hamilelikte Kaşıntı ve Kuruluk
Hamilelik, vücutta birçok değişikliğe yol açan muhteşem bir dönemdir. Bu değişikliklerden bazıları, özellikle ciltte, oldukça rahatsız edici olabilir. Hamilelikte kaşıntı ve kuruluk, en sık karşılaşılan cilt problemlerinden ikisidir ve birçok hamile kadını etkiler. Bu durumun nedenleri hormonal değişikliklerden cilt gerginliğine kadar çeşitli faktörlere bağlıdır. Tahmini olarak hamile kadınların %50’si hamilelik boyunca bir dereceye kadar kaşıntı yaşar.
Hormonal değişiklikler, hamilelikte kaşıntı ve kuruluğun başlıca sebeplerinden biridir. Östrojen ve progesteron seviyelerindeki artış, cildin yağ üretimini etkiler. Bu da cildin daha kuru ve kaşıntılı hale gelmesine neden olabilir. Ayrıca, hamilelik sırasında artan kan hacmi, cildin daha fazla gerilmesine ve bu da kaşıntıya yol açabilir. Özellikle karın bölgesi, göğüsler ve kalçalar gibi bölgelerde gerilme nedeniyle kaşıntı şikayetleri daha sık görülür.
Cilt gerginliği, özellikle üçüncü trimesterde, bebeğin büyümesiyle birlikte artar. Cilt, hızlı bir şekilde genişlediğinden, kaşıntı ve çatlaklara yol açabilir. Bu gerilme, özellikle karın bölgesinde oldukça belirgindir ve bazı kadınlarda aşırı kaşıntıya neden olabilir. Bu durumun önlenmesi veya hafifletilmesi için düzenli olarak nemlendirici kullanmak önemlidir. Nemlendirici kremler, cildin esnekliğini artırarak çatlak oluşumunu azaltmaya yardımcı olur.
Safra asidi kaşıntısı (Intrahepatik kolestaz), hamilelikte ortaya çıkabilen daha ciddi bir durumdur. Karaciğerde safra asitlerinin birikmesi sonucu oluşan bu durum, şiddetli kaşıntıya neden olur. Genellikle gebeliğin ikinci yarısında başlar ve genellikle ellerde ve ayaklarda yoğunlaşır. Safra asidi kaşıntısı sadece rahatsız edici olmakla kalmaz, aynı zamanda anne ve bebek için risk oluşturabilir. Bu nedenle, şiddetli ve dayanılmaz kaşıntı yaşayan hamilelerin mutlaka doktorlarına danışmaları önemlidir. Tedavi genellikle kaşıntıyı azaltmaya yönelik ilaçlar ve düzenli karaciğer fonksiyon testleri içerir.
Hamilelikte kaşıntı ve kuruluğu hafifletmek için, birkaç şey yapılabilir. Bunlardan bazıları; düzenli olarak ılık duş almak, parfümsüz ve hipoalerjenik nemlendiriciler kullanmak, bol su içmek, kafein ve alkol tüketimini sınırlamak ve pamuklu giysiler giymektir. Ayrıca, aşırı sıcak ortamlardan kaçınmak ve kaşıntılı bölgeleri tırmalamaktan kaçınmak önemlidir. Tırmalamak, cildin daha fazla tahriş olmasına ve enfeksiyon riskine yol açabilir. Eğer kaşıntı şiddetli ise veya başka semptomlarla birlikte geliyorsa, mutlaka bir doktora danışılmalıdır.
Sonuç olarak, hamilelikte kaşıntı ve kuruluk yaygın bir durumdur ve genellikle zararsızdır. Ancak, şiddetli kaşıntı veya diğer semptomlar varsa, bir doktora danışmak önemlidir. Doğru tanı ve tedavi ile, hamilelik süreci boyunca cilt sağlığı korunabilir ve rahatsızlıklar en aza indirilebilir.
Gebelikte Egzama ve Bakım
Hamilelik, vücutta birçok hormonal ve fiziksel değişime yol açar ve bu değişiklikler cilt sağlığını önemli ölçüde etkileyebilir. Egzama veya atopik dermatit, hamilelikte yaygın görülen cilt problemlerinden biridir ve mevcut egzaması olan kadınlarda semptomların şiddetlenmesine, yeni başlayanlarda ise ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu durumun nedeni, hamilelik sırasında artan östrojen seviyelerinin cildin bariyer fonksiyonunu zayıflatması ve böylece tahrişe karşı daha hassas hale getirmesidir.
Araştırmalar, hamile kadınların yaklaşık %10-20’sinin egzama veya benzeri cilt rahatsızlıklarından muzdarip olduğunu göstermektedir. Ancak bu oran, hamilelik öncesinde egzama öyküsü olan kadınlarda daha yüksektir. Gebelikte egzama, genellikle karın, göğüs, sırt ve uzuvlarda kaşıntılı, kızarık, kuru ve pullu döküntüler şeklinde kendini gösterir. Şiddetli vakalarda, cilt çatlayabilir ve enfeksiyona açık hale gelebilir. Bu durum hem anne adayı için rahatsız edici hem de uyku düzenini bozabilecek derecede kaşıntılı olabilir.
Gebelikte egzama tedavisi, genellikle semptomları hafifletmeye odaklanır. Ağır vakalar hariç, genellikle güçlü ilaçlardan kaçınılır. Çünkü bazı ilaçlar bebeğe zarar verebilir. Bu nedenle, doktorlar genellikle emniyetli ve doğal yöntemleri önerirler. Bunlar arasında düzenli olarak ılık suyla duş almak ve ardından cildin nemlendirilmesi yer alır. Nemlendirici kremler ve merhemler, cildin nemini koruyarak kuruluğu ve kaşıntıyı azaltmaya yardımcı olur. Hipoalerjenik ve parfüm içermeyen ürünler tercih edilmelidir. Ayrıca, sıcak duşlardan ve sert sabunlardan kaçınılmalıdır.
Kaşıntıyı azaltmak için serin kompresler veya kolloidal yulaf ezmesi banyoları kullanılabilir. Pamuklu giysiler giymek ve sentetik kumaşlardan kaçınmak da önemlidir. Terlemeyi artırabilecek aktivitelerden kaçınılmalıdır. Bunların yanı sıra, stres yönetimi de egzama semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Yoga, meditasyon veya derin nefes alma egzersizleri stresi azaltmaya katkı sağlayabilir. Ancak, herhangi bir tedavi yöntemine başlamadan önce mutlaka bir doktor veya dermatolog ile görüşülmelidir. Doktor, hastanın durumuna özel bir tedavi planı oluşturabilir ve olası riskleri değerlendirebilir.
Bazı durumlarda, doktor topikal kortikosteroidler gibi daha güçlü ilaçlar önerebilir. Ancak, bu ilaçlar sadece doktorun gözetimi altında ve gerekli durumlarda kullanılmalıdır. Hamilelik döneminde ilaç kullanımı konusunda dikkatli olmak ve olası yan etkileri göz önünde bulundurmak son derece önemlidir. Bu nedenle, kendi kendine tedavi yapılmamalı ve her zaman uzman görüşü alınmalıdır. Unutulmamalıdır ki, sağlıklı bir cilt, hamilelik boyunca hem annenin hem de bebeğin sağlığı için önemlidir.
Sonuç olarak, gebelikte egzama, yaygın ancak yönetilebilir bir cilt problemidir. Uygun bakım ve tedavi ile semptomların hafifletilmesi ve rahat bir hamilelik dönemi geçirilebilir. Doğru tedavi ve bakım planı için mutlaka bir dermatolog veya doktor ile görüşmek önemlidir.
Bu çalışmada, hamilelikte sıklıkla karşılaşılan cilt problemlerinin kapsamlı bir incelemesini gerçekleştirdik. Gebelik maskesi (melasma), akne, kaşıntı, çatlaklar (striae gravidarum) ve egzama gibi yaygın sorunları ele alarak, her birinin altında yatan nedenleri, semptomlarını ve mevcut tedavi seçeneklerini detaylı olarak açıkladık. İncelememiz, hormonal değişikliklerin ciltte gözle görülür değişikliklere yol açtığını ve bu değişikliklerin genellikle geçici olduğunu göstermiştir.
Gebelik maskesi için, güneşten korunmanın önemini vurguladık. Akne tedavisinde ise, doktor gözetiminde uygun ürünlerin kullanılmasının gerekliliğini belirttik. Kaşıntının altında yatan nedenleri araştırmanın ve buna göre tedavi yöntemlerinin belirlenmesinin önemini açıkladık. Çatlaklar için ise, düzenli nemlendirmenin ve sağlıklı bir yaşam tarzının faydalarını ele aldık. Son olarak, egzama gibi önceden var olan cilt durumlarının hamilelikte nasıl etkilendiğini ve yönetilmesi gerektiğini açıkladık. Her durumda, bireysel yaklaşımın ve uzman bir dermatolog veya doktorla danışmanın önemini özellikle vurguladık.
Çalışmamız, hamilelikte cilt sorunlarının etkili bir şekilde yönetilebileceğini ve çoğu durumda doğumdan sonra kendiliğinden düzeldiğini göstermiştir. Ancak, bazı durumlarda semptomların şiddetli olabileceği ve tıbbi müdahale gerektirebileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle, hamile kadınların ciltlerinde herhangi bir değişiklik fark ettiklerinde bir tıp uzmanına danışmaları önemlidir. Doğru tanı ve tedavi, hem anne hem de bebek için en iyi sonuçları sağlar.
Gelecek trendler açısından, kişiselleştirilmiş cilt bakımı yaklaşımlarının daha da yaygınlaşmasını ve doğal içerikli ürünlere olan ilginin artmasını öngörüyoruz. Teledermatolojinin gelişmesi ile uzaktan danışmanlık hizmetlerine erişim kolaylaşacak ve daha fazla kadının uzman desteğinden faydalanabilmesi mümkün olacaktır. Ayrıca, yapay zeka destekli teşhis araçlarının gelişmesiyle, cilt problemlerinin daha hızlı ve doğru bir şekilde teşhis edilmesi mümkün olabilir. Bununla birlikte, bu alanda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır, özellikle de hamilelikte kullanılan kozmetik ve ilaçların uzun süreli etkileri konusunda daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır.
Sonuç olarak, hamilelikte cilt sorunları yaygın bir durumdur, ancak doğru bilgi ve uygun tedavi ile yönetilebilir. Bu çalışma, hamile kadınlar ve sağlık çalışanları için faydalı bir kaynak oluşturmayı amaçlamıştır ve gelecekte yapılacak araştırmalar için bir temel oluşturmaktadır.
