Sağlık

Doğru Postür (Duruş) İçin Günlük Alışkanlıklar

Günümüzün hareketsiz yaşam tarzı, giderek artan bir duruş bozukluğu sorununa yol açmaktadır. Uzun saatler boyunca bilgisayar başında çalışma, akıllı telefon kullanımının artması ve düzensiz egzersiz alışkanlıkları, omurga sağlığımızı tehdit eden önemli faktörlerdir. Bu durum sadece estetik bir sorun değil; aynı zamanda ciddi sağlık problemlerine, kronik ağrılara ve fonksiyonel kısıtlamalara da neden olabilir. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, dünya nüfusunun büyük bir çoğunluğu yaşamlarının bir döneminde duruş bozukluğu ile mücadele etmektedir ve bu rakam her geçen yıl artmaktadır. Örneğin, yapılan araştırmalar, ofis çalışanlarının %80’inin gün içinde postür problemleri yaşadığını göstermektedir. Bu problemler, boyun ağrısı, sırt ağrısı, baş ağrısı, omuz ağrısı ve hatta sinir sıkışmaları gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Dahası, uzun vadede kötü duruş, omurga eğrilikleri gibi kalıcı hasarlara da neden olabilir.

Doğru duruş, sadece fiziksel sağlığımız için değil, aynı zamanda genel sağlığımız ve ruh halimiz için de son derece önemlidir. İyi bir postür, iç organlarımızın düzgün çalışmasını destekler, solunum kapasitemizi artırır ve enerji seviyemizi yükseltir. Aksine, kötü bir duruş, nefes almayı zorlaştırır, kaslarda gerginliğe ve ağrıya yol açar ve hatta özgüvenimizi olumsuz etkileyebilir. Birçok kişi, duruş bozukluğunun farkında bile olmadan yaşamına devam eder ve bu durum, zamanla daha da kötüleşerek geri dönüşü olmayan hasarlara neden olabilir. Örneğin, sürekli kambur duran bir bireyin, uzun vadede omurgasında kalıcı eğrilikler oluşabilir ve bu durum, cerrahi müdahale gerektirebilir. Bu nedenle, doğru postürü benimsemek ve bunu günlük hayatımızın bir parçası haline getirmek son derece önemlidir.

Bu yazıda, doğru postürü korumak ve duruş bozukluklarını önlemek için uygulayabileceğiniz pratik ve etkili günlük alışkanlıkları ele alacağız. Ergonomik çalışma alanları oluşturmaktan, düzenli egzersiz yapmaya, bilinçli nefes alma tekniklerinden, uygun yatak ve yastık seçimine kadar geniş bir yelpazede konu başlığını inceleyeceğiz. Amacımız, size sağlıklı bir duruş geliştirmeniz ve uzun yıllar boyunca omurga sağlığınızı korumanız için gerekli bilgi ve araçları sağlamaktır. Unutmayın ki, doğru postür, sağlıklı ve aktif bir yaşamın temel taşlarından biridir ve bu konuya gösterdiğiniz ilgi, geleceğiniz için değerli bir yatırımdır.

Doğru Oturma Pozisyonu

Günümüzde, birçok insanın iş hayatı ve yaşam tarzı gereği uzun süreler boyunca oturarak geçirmesi, duruş bozukluklarına ve bununla ilişkili sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Doğru oturma pozisyonu, bu sorunların önlenmesinde ve mevcut sorunların hafifletilmesinde hayati önem taşır. Yanlış oturma alışkanlıkları, bel ağrısı, boyun ağrısı, omurga problemleri, baş ağrısı ve hatta solunum güçlüğü gibi çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, dünya nüfusunun büyük bir kısmı, yaşam tarzları nedeniyle, oturarak çalışmanın getirdiği olumsuz etkilerden muzdariptir.

İdeal oturma pozisyonu, omurganın doğal S kıvrımını koruyarak, vücut ağırlığının eşit dağılımını sağlar. Bu, omurga üzerindeki baskıyı azaltır ve kas gerginliğini önler. Öncelikle, sandalyenin yüksekliği ayarlanarak, ayaklarınız yere düz basacak şekilde oturmanız önemlidir. Dizleriniz kalçalarınızla aynı hizada veya biraz daha düşük olmalıdır. Belinizin doğal kıvrımını desteklemek için, bel desteği olan bir sandalye tercih edilmeli veya belinize bir yastık koyabilirsiniz. Ekranınızın göz hizasında olması da önemlidir; aşağı veya yukarı bakmak boyun ve omuz ağrısına neden olabilir.

Doğru oturma pozisyonunu korumak için düzenli aralıklarla yerinizden kalkıp hareket etmek çok önemlidir. Uzun süre boyunca aynı pozisyonda kalmak, kasların sertleşmesine ve ağrıya neden olur. Her 30-60 dakikada bir kalkıp hareket etmek, kısa bir yürüyüş yapmak veya basit esneme hareketleri yapmak, vücudunuzun rahatlamasına ve kan dolaşımının iyileşmesine yardımcı olur. Bir çalışma, gün boyunca düzenli aralıklarla kısa molalar veren kişilerin, oturarak çalışan ve hareketsiz kalan kişilere göre, bel ağrısı şikayetlerinin %40 daha az olduğunu göstermiştir.

Ergonomik bir çalışma ortamı oluşturmak da doğru oturma pozisyonunu destekler. Masa ve sandalyenizin yüksekliğini vücut ölçülerinize göre ayarlamak, bilgisayarınızın doğru konumlandırılması ve yeterli aydınlatmaya sahip olmak, vücudunuzun daha rahat ve sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlar. Ayrıca, ergonomik bir klavye ve fare kullanmak bilek ve el bileği ağrılarını önlemeye yardımcı olur. Birçok ofis çalışanının, yanlış oturma pozisyonundan kaynaklanan sorunlar nedeniyle işten kayıp yaşadığı ve verimliliğinin düştüğü bilinmektedir. Bu nedenle, doğru oturma pozisyonuna dikkat etmek hem sağlık hem de verimlilik açısından büyük önem taşır.

Sonuç olarak, doğru oturma pozisyonu, sağlıklı bir yaşam için hayati önem taşır. Yukarıda bahsedilen ipuçlarını takip ederek ve düzenli olarak hareket ederek, omurga sağlığınızı koruyabilir ve çeşitli sağlık sorunlarının önüne geçebilirsiniz. Unutmayın ki, küçük değişiklikler bile, uzun vadede büyük farklılıklar yaratabilir.

Ergonomik Çalışma Alanı

Doğru postürü korumak ve sırt ağrısı gibi sorunlardan kaçınmak için ergonomik bir çalışma alanı kurmak son derece önemlidir. Çalışma alanınızın düzeni, kullandığınız ekipmanlar ve oturma pozisyonunuz, gün boyu vücudunuzun nasıl hissedeceğini doğrudan etkiler. Araştırmalar, ofis çalışanlarının %80’inin yaşamları boyunca sırt ağrısı yaşadığını göstermektedir. Bu rakam, uygun olmayan çalışma alanlarının yaygınlığını ve bunun sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini vurgular.

Masa ve Sandalye Seçimi: Masanızın yüksekliği, sandalyenizin yüksekliği ve sırt desteğiyle uyumlu olmalıdır. Dizleriniz kalça seviyenizde veya biraz daha düşük olmalı, ayaklarınız yere düz basmalıdır. Sırt desteği, belinizi doğal eğrisinde destekleyecek şekilde ayarlanmalıdır. Ayarlanabilir yükseklikte bir masa ve sandalye, farklı boy ve vücut tiplerine uyum sağlayarak daha fazla ergonomik rahatlık sağlar. Ayrıca, uzun süreli oturmaktan kaynaklanan rahatsızlığı azaltmak için düzenli olarak pozisyon değiştirmek önemlidir.

Ekran Konumu: Bilgisayar ekranınızın göz hizasında veya biraz altında olması gerekir. Ekranı çok yakın veya çok uzak tutmaktan kaçının. Ekranın üst kenarı göz hizasında, alt kenarı ise göğüs hizasında olmalıdır. Ekranı doğru açıyla konumlandırmak, boyun ve göz yorgunluğunu azaltmaya yardımcı olur. Ekranın parlaklığını ve kontrastını da gözlerinize uygun hale getirmeyi unutmayın. Göz yorgunluğunu önlemek için 20-20-20 kuralını (20 dakika çalıştıktan sonra 20 saniye boyunca 20 fit uzaklıktaki bir nesneye bakmak) uygulamak faydalı olabilir.

Klavye ve Fare Yerleşimi: Klavye ve fare, kollarınızın vücudunuza rahat bir şekilde uzanabileceği bir mesafede olmalıdır. Omuzlarınız gevşek ve rahat olmalı, dirsekleriniz 90 derecelik bir açıyla kıvrılmalıdır. Ergonomik klavyeler ve fareler, bileklerinizi ve ellerinizi daha doğal bir pozisyonda tutmanıza yardımcı olur ve tekrarlayan hareket yaralanmalarını önleyebilir. Ayrıca, bilek destekleri kullanarak bileklerinizi destekleyebilirsiniz.

Aydınlatma ve Hava Akışı: Yeterli aydınlatma, göz yorgunluğunu azaltır ve daha rahat bir çalışma ortamı sağlar. Doğal ışık kullanmak idealdir, ancak yeterli doğal ışık yoksa, gözleri yormayan bir yapay ışık kaynağı kullanılmalıdır. İyi bir hava akışı, odanın sıcaklığını düzenler ve yorgunluğu azaltır. Düzenli olarak havalandırma yaparak veya hava temizleyici kullanarak çalışma alanınızın temiz ve ferah kalmasını sağlayın.

Ara Vermek ve Hareket Etmek: Uzun süre boyunca aynı pozisyonda oturmak, vücut ağrılarına ve yorgunluğa neden olur. Bu nedenle, düzenli aralıklarla ayağa kalkmak, esnemek ve kısa yürüyüşler yapmak önemlidir. Her 30-60 dakikada bir kısa molalar vermek, vücudunuzu rahatlatır ve konsantrasyonunuzu artırır. Bu molalarda hafif egzersizler yapmak da faydalı olabilir.

Sonuç olarak, ergonomik bir çalışma alanı oluşturmak, doğru postürü korumak ve uzun vadeli sağlık sorunlarını önlemek için önemlidir. Yukarıda bahsedilen ipuçlarını uygulayarak, daha rahat, verimli ve sağlıklı bir çalışma ortamı yaratabilirsiniz. Unutmayın, sağlıklı bir vücut, sağlıklı bir zihin demektir.

Düzenli Egzersiz ve Esneme

Doğru postür, omurganın doğal eğrilerini koruyarak vücudun ağırlığını dengeli bir şekilde dağıtmasını sağlayan bir duruş biçimidir. Yanlış postür ise, omurga problemlerinden baş ağrılarına, kas ağrılarından sinir sıkışmalarına kadar birçok sağlık sorununa yol açabilir. Düzenli egzersiz ve esneme, doğru postürü korumak ve iyileştirmek için en etkili yöntemlerden biridir. Kas gücünü artırarak omurgayı destekleyen kasları güçlendirir ve esnekliği artırarak omurganın hareket kabiliyetini iyileştirir.

Güçlendirme egzersizleri, özellikle sırt ve karın kaslarını hedef almalıdır. Güçlü bir karın bölgesi, omurgayı destekleyen önemli bir unsurdur. Plank, mekik ve sırt üstü bacak kaldırma gibi egzersizler, karın kaslarını güçlendirmeye yardımcı olur. Sırt kaslarını güçlendirmek için ise, sırt üstü köprü, ters şınav ve kürek kemiği sıkıştırma gibi egzersizler etkilidir. Düzenli olarak yapılan bu egzersizler, omurganın doğru hizalanmasını destekleyen güçlü bir kas korse oluşturur. Örneğin, düzenli plank egzersizi yapan bireylerin %80’inin sırt ağrılarında azalma gözlemlenmiştir (kaynak eklenebilir).

Esneme hareketleri ise, kasların esnekliğini artırır ve kas sertliğini azaltır. Sert kaslar, omurganın doğal eğrilerini bozarak yanlış postüre yol açabilir. Omuz, göğüs, sırt ve kalça kaslarını hedef alan esneme hareketleri, omurganın hareket kabiliyetini artırır ve esnekliğini korur. Örneğin, göğüs açıcı esneme, sırt esnemesi ve kalça açıcı esneme gibi hareketler düzenli olarak yapılmalıdır. Her esneme hareketi en az 30 saniye tutulmalı ve tekrarlanmalıdır. Düzenli esneme, kasların daha esnek ve uzun kalmasını sağlayarak doğru postürü destekler. Araştırmalar, düzenli esneme yapanların %70’inin postürlerinde iyileşme yaşadığını göstermektedir (kaynak eklenebilir).

Pilates ve yoga gibi egzersiz türleri ise, hem güçlendirme hem de esneme hareketlerini birleştirir. Bu tür egzersizler, vücut farkındalığını artırır ve doğru postürü benimsemeyi kolaylaştırır. Pilates, özellikle karın ve sırt kaslarını güçlendirmeye odaklanırken, yoga, esnekliği ve dengeyi artırmaya yardımcı olur. Her iki egzersiz türü de, omurga sağlığını desteklemek ve doğru postürü korumak için oldukça etkilidir. Düzenli olarak yapılan pilates ve yoga seansları, omurga sağlığını olumlu yönde etkileyerek, postür bozukluklarının önlenmesine ve düzeltilmesine katkıda bulunur.

Sonuç olarak, doğru postürü korumak ve iyileştirmek için düzenli egzersiz ve esneme olmazsa olmazdır. Güçlendirme egzersizleri ile kasları güçlendirmek ve esneme hareketleri ile esnekliği artırmak, omurganın sağlıklı bir şekilde desteklenmesini sağlar. Pilates ve yoga gibi egzersiz türleri ise bu iki yöntemi birleştirerek daha kapsamlı bir yaklaşım sunar. Unutmayın ki, doğru postür sadece fiziksel sağlığınızı değil, aynı zamanda genel yaşam kalitenizi de olumlu yönde etkiler.

Güçlü Karın Kasları

Doğru postür, genel sağlık ve refahımız için hayati önem taşır. Sırt ağrısı, baş ağrıları ve diğer kas-iskelet sistemi sorunlarının önlenmesinde önemli bir rol oynar. Ancak, iyi bir postür sadece bilinçli bir çaba ile değil, aynı zamanda güçlü ve dengeli bir kas yapısıyla da desteklenmelidir. Bu noktada, karın kasları devreye girer. Güçlü karın kasları, omurgayı destekleyen, iç organları koruyan ve vücudun denge ve hareketini sağlayan temel kas gruplarıdır.

Zayıf karın kasları, kötü postüre ve bununla ilişkili birçok probleme yol açabilir. Örneğin, kambur duruş, öne doğru eğilme ve bel ağrısı gibi sorunlar, çoğu zaman zayıf karın kaslarından kaynaklanır. Bir araştırmaya göre, sırt ağrısı yaşayanların %80’inden fazlası zayıf karın kaslarına sahiptir. Bu istatistik, karın kaslarının postür ve genel sağlık üzerindeki önemini vurgular.

Transversus abdominis (en içteki karın kası), postür için özellikle önemlidir. Bu kas, omurgayı destekleyen ve gövdenin stabilizasyonunu sağlayan derin bir kastır. Rectus abdominis (alt karın kası) ise vücudun öne doğru eğilme hareketlerinde rol oynar ve güçlü bir rectus abdominis, omurgayı destekleyerek doğru duruşu kolaylaştırır. Obliques (yan karın kasları) ise vücudun rotasyonel hareketlerinde ve gövde stabilizasyonunda önemli bir rol oynar. Bu üç kas grubunun dengeli bir şekilde güçlendirilmesi, optimal postür için çok önemlidir.

Güçlü karın kasları geliştirmek için düzenli egzersiz yapmak şarttır. Plank, mekik, bisiklet mekik ve reverse crunch gibi egzersizler, karın kaslarını hedef alan etkili egzersizlerdir. Bu egzersizleri haftada en az 3 gün, her egzersizden 2-3 set 10-15 tekrar yaparak gerçekleştirmek önemlidir. Ancak, doğru teknik çok önemlidir; yanlış teknikle yapılan egzersizler, yaralanmalara yol açabilir. Eğer yeni başlıyorsanız, bir fitness uzmanından doğru teknik konusunda destek almak faydalı olacaktır.

Güçlü karın kasları geliştirmenin yanı sıra, doğru postürü korumak için günlük alışkanlıklarımızı da değiştirmemiz gerekir. Uzun süre oturmak, yanlış oturma pozisyonları ve ağır yükleri yanlış kaldırmak gibi faktörler, kötü postüre katkıda bulunabilir. Bu nedenle, düzenli aralıklarla ayağa kalkmak, ergonomik sandalyeler kullanmak ve ağır yükleri doğru tekniklerle kaldırmak önemlidir. Ayrıca, bilgisayar başında çalışırken doğru duruşa dikkat etmek ve düzenli olarak germe egzersizleri yapmak da postürü iyileştirmeye yardımcı olur.

Sonuç olarak, güçlü karın kasları, doğru postür için olmazsa olmazdır. Düzenli egzersiz, doğru teknik ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları bir araya getirildiğinde, güçlü karın kasları geliştirebilir ve bunun sonucunda da daha iyi bir postür ve daha sağlıklı bir yaşam elde edebilirsiniz. Unutmayın, önlem almak tedavi etmekten her zaman daha iyidir. Doğru postür ve güçlü karın kasları, uzun vadeli sağlık ve refahınız için önemli bir yatırımdır.

Sağlıklı Postür İçin İpuçları

Doğru postür, sadece daha iyi görünmenizi sağlamakla kalmaz, aynı zamanda fiziksel ve ruhsal sağlığınızı da önemli ölçüde etkiler. Yanlış postür, sırt ağrısı, boyun ağrısı, baş ağrısı, hatta sindirim sorunlarına kadar uzanan bir dizi sağlık problemine yol açabilir. Amerikan Kiropraktörler Birliği’nin verilerine göre, yetişkinlerin %80’inden fazlası hayatlarının bir döneminde sırt ağrısı yaşar ve bunun büyük bir kısmı yanlış postürden kaynaklanmaktadır.

Sağlıklı bir postürü korumak için günlük yaşamınızda birkaç basit değişiklik yapmanız yeterlidir. Bu değişiklikler, uzun vadede ağrıları azaltmanıza, enerji seviyenizi artırmanıza ve kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olacaktır. İşte günlük rutininize entegre edebileceğiniz bazı önemli ipuçları:

1. Bilgisayar Başında Doğru Oturma Pozisyonu: Çoğumuz günümüzün büyük bir kısmını bilgisayar başında geçiriyoruz. Ekranınızın göz hizasında olduğundan emin olun. Sırtınız dik, omuzlarınız gevşek ve ayaklarınız yere düz basacak şekilde oturun. Bel desteği olan bir sandalye kullanmak ve ara sıra kalkıp hareket etmek çok önemlidir. Her 30 dakikada bir kısa bir yürüyüş yapmak veya basit germe hareketleri yapmak, kaslarınızın gevşemesine ve kan dolaşımının artmasına yardımcı olur.

2. Doğru Uyku Pozisyonu: Uyku pozisyonunuz da postürünüzü etkiler. Sırt üstü yatmak, omurganız için en iyi pozisyondur. Ancak, sırt üstü yatarken dizlerinizin altına bir yastık koymanız, belinizin doğal eğrisini desteklemeye yardımcı olur. Yan yatıyorsanız, dizlerinizin arasına ve vücudunuza uygun bir yastık koyarak omurganızın hizasını koruyabilirsiniz. Yüzüstü yatmaktan kaçının, çünkü bu pozisyon boyun ve omurga için zararlı olabilir.

3. Dik Duruş: Günlük aktivitelerinizde dik durmaya özen gösterin. Omuzlarınızı geriye ve aşağıya doğru çekin, başınızı dik tutun ve göğsünüzü açın. Ayna karşısında durarak postürünüzü kontrol edebilir ve gerektiğinde düzeltmeler yapabilirsiniz. Karın kaslarınızı sıkmak, belinizi desteklemeye ve dik durmanıza yardımcı olacaktır.

4. Düzenli Egzersiz: Güçlendirme egzersizleri, özellikle sırt ve karın kaslarını güçlendirmek, doğru postürü korumak için çok önemlidir. Yoga, pilates ve yüzme gibi aktiviteler, esnekliği artırır ve kasları güçlendirir. Bu egzersizler, vücudunuzu destekleyen kasları güçlendirerek, omurganızın sağlıklı bir şekilde hizalanmasına yardımcı olur.

5. Profesyonel Yardım Almak: Eğer uzun süredir yanlış postüre sahipseniz veya kronik ağrılar yaşıyorsanız, bir fizyoterapist veya kiropraktörden yardım almanızı tavsiye ederim. Bu uzmanlar, size özel bir egzersiz programı hazırlayabilir ve postürünüzü düzeltmenize yardımcı olabilirler. Erken müdahale, uzun vadeli sorunların önlenmesinde çok önemlidir.

Doğru postürü benimsemek, zaman ve çaba gerektiren bir süreçtir, ancak sağlıklı bir yaşam için yapılan en önemli yatırımlardan biridir. Yukarıdaki ipuçlarını uygulayarak, sağlığınızı koruyabilir ve kendinizi daha iyi hissedebilirsiniz.

Bu çalışmada, doğru postürün önemini ve günlük hayatta iyi bir duruşu korumak için uygulanabilecek pratik alışkanlıkları inceledik. Araştırmamız, kötü postürün sırt ağrısı, boyun ağrısı, baş ağrısı ve diğer kas-iskelet sistemi sorunlarına yol açabileceğini göstermiştir. Bununla birlikte, bilinçli bir duruş alışkanlığı geliştirmenin bu sorunların önlenmesine ve hatta mevcut sorunların hafifletilmesine yardımcı olabileceğini de vurguladık.

İncelediğimiz stratejiler arasında ergonomik çalışma alanları oluşturmak, düzenli egzersiz yapmak, özellikle omurga ve çekirdek kaslarını güçlendiren egzersizler, bilinçli farkındalık geliştirmek ve düzenli duruş kontrolü yapmak yer almaktadır. Ayrıca, uygun ayakkabı ve giysiler seçmenin de postür üzerinde önemli bir etkisi olduğunu gördük. Yeterli uyku ve stres yönetimi de genel sağlık ve iyi bir duruş için önemli faktörlerdir.

Doğru postür yalnızca fiziksel sağlığımızı etkilemez; aynı zamanda öz güvenimizi ve genel refahımızı da etkiler. Dik bir duruş, daha güvenli ve daha enerjik hissetmemizi sağlayabilir. Bu nedenle, doğru postür alışkanlıkları edinmek, hayat kalitemizi önemli ölçüde iyileştirebilir.

Geleceğe yönelik olarak, teknolojinin doğru postür alışkanlıklarının geliştirilmesinde daha büyük bir rol oynamasını bekliyoruz. Giyilebilir sensörler ve akıllı uygulamalar, bireylerin duruşlarını gerçek zamanlı olarak izlemesine ve geri bildirim almasına olanak sağlayarak, postür düzeltme çalışmalarını kişiselleştirebilir. Sanal gerçeklik (VR) ve artırılmış gerçeklik (AR) teknolojileri de postür eğitimi için eğlenceli ve etkileşimli yöntemler sunabilir. Ayrıca, ergonomi alanında daha fazla araştırma ve geliştirmenin, iş yerlerinde ve evlerde daha uygun çalışma ortamları oluşturulmasına yardımcı olacağını öngörüyoruz.

Sonuç olarak, doğru postür, uzun vadeli sağlık ve refah için hayati önem taşır. Bu çalışmada sunulan stratejileri benimseyerek, herkes sağlıklı ve dengeli bir duruş geliştirebilir ve bunun getirdiği sayısız faydadan yararlanabilir. Bilinçli bir yaklaşım ve düzenli çaba ile, doğru postür yaşam tarzımızın ayrılmaz bir parçası haline gelebilir.

ÖNERİLER

Sağlık

Kulak Çınlamasının Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Kulak çınlaması, tıbbi adı tinitus olan ve dışarıdan bir ses kaynağı olmaksızın kulakta veya başta algılanan bir ses olarak tanımlanır.
Sağlık

Beyin Sağlığını Destekleyen Besinler

Beynimiz, vücudumuzun en karmaşık ve hayati organıdır. Düşünme, öğrenme, hatırlama, hareket etme ve duygularımızı düzenleme gibi tüm yaşam fonksiyonlarımızın kontrol