Bebeklerin hassas vücutları, yetişkinlere kıyasla farklı sağlık sorunlarına karşı daha savunmasızdır. Bunlardan biri de eklemlerde şişlik olarak karşımıza çıkan, ebeveynleri endişelendiren bir durumdur. Bebeklerde eklemlerde şişlik, altta yatan birçok nedenden kaynaklanabilir ve erken teşhis ile doğru tedavi, bebeğin sağlığı ve gelişimi için son derece önemlidir. Bu durum, basit bir enfeksiyon kadar ciddi bir genetik bozukluğun belirtisi de olabilir, bu nedenle ebeveynlerin ve sağlık profesyonellerinin bu belirtiyi ciddiye alması ve olası nedenleri dikkatlice değerlendirmesi şarttır. Bebeğin yaşına, şişliğin yerleşim yerine ve eşlik eden diğer belirtilere bağlı olarak, farklı tanısal yöntemler ve tedavi yaklaşımları uygulanabilir.
Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, bebeklerde görülen enfeksiyon hastalıklarının önemli bir kısmı eklem iltihaplanmalarıyla sonuçlanabilmektedir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde, hijyen koşullarının yetersiz olması ve aşılama oranlarının düşük olması nedeniyle bu oranlar daha yüksektir. Örneğin, bakteriyel enfeksiyonlar, bebeklerde eklem şişliğine neden olan en yaygın nedenlerden biridir ve erken müdahale edilmediği takdirde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bunun yanında, viral enfeksiyonlar da eklemleri etkileyebilir ve geçici şişliklere neden olabilir. Ancak, şişliğin süresi ve şiddeti, altta yatan nedenin ciddiyetini gösteren önemli bir faktördür. Birçok durumda ebeveynler, hafif şişmeyi önemsemeyip geçici bir rahatsızlık olarak değerlendirebilirler, ancak bu durumun altta yatan ciddi bir problemle ilgili olabileceği göz ardı edilmemelidir.
Romatizmal hastalıklar gibi genetik faktörlerin de bebeklerde eklem şişliğine neden olabileceğini unutmamak önemlidir. Bu hastalıklar, genellikle vücudun bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırması sonucu ortaya çıkar ve erken teşhis ve tedavi, kalıcı hasarın önlenmesi için kritik öneme sahiptir. Ayrıca, bazı doğuştan eklem anomalileri de bebeklerde doğumdan itibaren eklem şişliğine yol açabilir. Bu durumlar, genellikle bebeğin gelişiminde belirgin değişikliklere ve fonksiyonel kısıtlamalara neden olabilmektedir. Bu nedenle, bebekte gözlemlenen eklem şişliğinin nedenini belirlemek için kapsamlı bir fizik muayene ve gerekli görüldüğü takdirde ek tetkikler (kan tahlilleri, görüntüleme yöntemleri gibi) yapılmalıdır.
Bu makalede, bebeklerde eklemlerde şişliğin olası nedenlerini detaylı bir şekilde ele alacak, her bir nedenin belirtilerini, teşhis yöntemlerini ve tedavi seçeneklerini açıklayacağız. Ayrıca, ebeveynlerin bebeğin eklemlerinde şişlik fark ettiklerinde ne yapmaları gerektiği konusunda pratik bilgiler sunacağız. Amaç, ebeveynleri ve sağlık profesyonellerini bu önemli konuda bilgilendirmek ve bebeklerin sağlığını korumak için gerekli adımları atmalarına yardımcı olmaktır. Unutmayın, erken teşhis ve uygun tedavi, bebeğinizin gelecekteki sağlığı için büyük önem taşımaktadır.
Bebeklerde Eklemler Neden Şişer?
Bebeklerde eklem şişliği, ebeveynler için endişe verici bir durum olabilir. Bebeklerin hassas vücut yapıları nedeniyle, küçük bir şişlik bile ciddi bir altta yatan sorunun habercisi olabilir. Şişliğin nedenini belirlemek için dikkatli bir gözlem ve doktor muayenesi gereklidir. Şişlik, tek bir eklemi veya birden fazla eklemi etkileyebilir ve şiddeti de değişkenlik gösterebilir. Bazı durumlarda hafif bir şişlik ve kızarıklık görülürken, diğer durumlarda eklemin belirgin şekilde şişmesi ve hareket kısıtlılığı yaşanabilir.
Bebeklerde eklem şişliğinin birçok nedeni olabilir. En sık görülen nedenlerden biri viral enfeksiyonlardır. Çocuklarda sık görülen virüsler, eklemlerde iltihaplanmaya ve şişmeye yol açabilir. Örneğin, kızamıkçık gibi viral enfeksiyonlar, eklemlerde ağrıya ve şişmeye neden olan artrit gelişmesine katkıda bulunabilir. Bu tür vakalarda, şişlik genellikle enfeksiyonun diğer belirtileriyle birlikte görülür, örneğin ateş, burun akıntısı veya öksürük. İstatistiklere göre, viral enfeksiyonlar çocuklarda eklem ağrısının ve şişliğinin en yaygın nedenlerinden biridir, ancak kesin oranlar enfeksiyon türüne ve coğrafi bölgeye göre değişmektedir.
Diğer bir olası neden ise septik artrittir. Bu, eklemin bakteri enfeksiyonu nedeniyle iltihaplanması anlamına gelir. Septik artrit, ciddi bir durumdur ve hızlı tedavi gerektirir. Eğer bebeğinizde yüksek ateş, eklemin aşırı hassasiyeti ve hareket kısıtlılığı varsa, hemen bir doktora başvurmanız çok önemlidir. Septik artrit, tedavi edilmezse kalıcı eklem hasarına veya hatta ölüme yol açabilir. Bu nedenle, erken teşhis ve tedavi hayati önem taşır.
Bazı genetik hastalıklar da bebeklerde eklem şişliğine neden olabilir. Örneğin, juvenil romatoid artrit, çocuklarda görülen kronik bir inflamatuar eklem hastalığıdır. Bu hastalık, eklemlerde şişmeye, ağrıya ve hareket kısıtlılığına neden olur. Juvenil romatoid artrit, tedavi edilmezse eklemlerde kalıcı hasara yol açabilir. Nadir olmakla birlikte, metabolik bozukluklar da eklem şişliğine katkıda bulunabilir.
Son olarak, travma da bebeklerde eklem şişliğine neden olabilir. Düşme veya darbeler, eklemlerde şişmeye ve ağrıya yol açabilir. Eğer bebeğinizin ekleminde şişlik düşme veya darbe sonucu oluştuysa, tıbbi yardım almanız önemlidir. Çünkü kırık veya diğer ciddi yaralanmalar söz konusu olabilir.
Bebeğinizin eklemlerinde şişlik gözlemlemeniz durumunda, mutlaka bir doktora danışmalısınız. Doktor, şişliğin nedenini belirlemek için fizik muayene yapacak ve gerekliyse kan tahlilleri veya görüntüleme testleri isteyecektir. Erken teşhis ve uygun tedavi, bebeğinizin sağlığını korumak için çok önemlidir.
Şişliğin Belirtileri ve Teşhisi
Bebeklerde eklemlerde şişlik, ebeveynler için endişe verici bir durumdur. Şişlik, eklemin normal boyutundan daha büyük ve şişkin görünmesiyle karakterizedir. Bu şişlik, altta yatan birçok farklı nedenden kaynaklanabilir ve doğru tanı için dikkatli bir değerlendirme gerektirir. Bebeklerde şişliğin belirtileri, şişliğin şiddetine ve altta yatan nedene bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bazı durumlarda şişlik gözle görülürken, diğerlerinde daha ince belirtiler olabilir.
Görünür şişlik, genellikle eklemin etrafındaki dokunun şişmesi ve gerginleşmesiyle kendini gösterir. Bebek, eklemi hareket ettirdiğinde ağrı veya rahatsızlık hissedebilir. Eklemin hareket kabiliyetinde kısıtlama görülebilir; bebek eklemi normal şekilde bükemeyebilir veya döndüremeyebilir. Bazı durumlarda, eklemde kızarıklık ve ısı artışı da gözlemlenebilir. Bunlar, enflamatuar bir sürecin göstergesi olabilir. Ayrıca, şişliğin olduğu bölgede hassasiyet ve ağlama gibi belirtiler de görülebilir. Bebeklerin ağrılarını ifade etme yetenekleri sınırlı olduğundan, ebeveynler bebeğin davranışlarındaki değişikliklere dikkat etmelidir; huzursuzluk, uyku bozukluğu ve beslenme sorunları gibi belirtiler şişliğin bir göstergesi olabilir.
Şişliğin teşhisi için, doktor öncelikle bebeğin tıbbi geçmişini ve fiziksel muayenesini yapar. Aile öyküsü, önceki enfeksiyonlar ve travma gibi faktörler değerlendirilir. Fiziksel muayene sırasında, doktor şişliğin yerini, boyutunu, rengini ve sıcaklığını inceler. Eklemin hareket açıklığı ve hassasiyeti de değerlendirilir. Kan testleri, enfeksiyon veya iltihabı tespit etmek için yapılabilir. Görüntüleme teknikleri, örneğin röntgen veya ultrason, şişliğin altta yatan nedenini belirlemek için kullanılabilir. Örneğin, eklemde sıvı birikimi varsa, ultrason bu sıvıyı tespit etmeye yardımcı olabilir. Bazı durumlarda, eklemden sıvı örneği alınarak mikrobiyolojik inceleme yapılabilir. Bu, enfeksiyonun tipini belirlemek ve uygun antibiyotik tedavisini uygulamak için önemlidir.
Bebeklerde eklem şişliğinin nedenleri çeşitlidir. Enfeksiyonlar (örneğin septik artrit), travma, romatizmal hastalıklar, genetik bozukluklar ve kanser gibi durumlar şişliğe neden olabilir. Örneğin, septik artrit, bebeklerde eklem şişliğinin yaygın bir nedenidir ve hızlı tedavi gerektirir. Bir çalışma, septik artritli bebeklerin yaklaşık %50’sinde eklemde şişlik ve hassasiyetin ana semptom olduğunu göstermiştir. Erken teşhis ve tedavi, kalıcı hasarı önlemek için çok önemlidir. Bu nedenle, bebeklerde eklem şişliği gözlemlendiğinde, derhal tıbbi yardım almak şarttır.
Sonuç olarak, bebeklerde eklemlerdeki şişliğin doğru teşhisi için kapsamlı bir değerlendirme gereklidir. Belirtilerin dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi ve uygun teşhis testlerinin kullanılması, altta yatan nedenin belirlenmesi ve etkili bir tedavi planının oluşturulması için çok önemlidir. Ebeveynlerin, bebeklerinde eklem şişliği gibi herhangi bir anormallik gözlemlediklerinde, vakit kaybetmeden bir doktora danışmaları büyük önem taşımaktadır.
Bebeklerde Ekleme Şişliği Tedavisi
Bebeklerde eklem şişliği, ebeveynler için endişe verici bir durum olabilir. Şişliğin nedeni, hafif bir rahatsızlıktan ciddi bir tıbbi duruma kadar geniş bir yelpazede değişebilir. Bu nedenle, herhangi bir eklem şişliği vakasında, doğru teşhis ve tedavi için bir doktora danışmak son derece önemlidir. Kendi kendine tedavi denemekten kaçınılmalıdır.
Bebeklerde eklem şişliğinin en yaygın nedenlerinden biri, viral enfeksiyonlardır. Çocuklarda görülen birçok viral enfeksiyon, eklemlerde ağrı ve şişlikle sonuçlanabilir. Örneğin, kızamıkçık gibi viral hastalıklar, eklemleri etkileyerek şişmeye ve iltihaplanmaya neden olabilir. Bu tür şişlikler genellikle enfeksiyonun iyileşmesiyle birlikte kendiliğinden geçer. Ancak, ateş, halsizlik ve diğer belirtilerle birlikte ortaya çıkarsa, tıbbi müdahale gerekebilir.
Bir diğer neden ise septik artrittir. Bu, eklemlerin bakteri enfeksiyonu sonucu iltihaplanmasıdır. Septik artrit, ciddi ve acil tedavi gerektiren bir durumdur. Bebeklerde septik artrit belirtileri arasında yüksek ateş, eklemin aşırı hassasiyeti, şişlik ve hareket kısıtlılığı yer alabilir. Erken teşhis ve tedavi, kalıcı eklem hasarını önlemek için çok önemlidir. İstatistiklere göre, septik artrit, tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara ve hatta ölüme yol açabilir.
Travma da bebeklerde eklem şişliğine neden olabilir. Düşme, darbe veya aşırı zorlanma sonucu eklemlerde şişme ve ağrı ortaya çıkabilir. Bu tür durumlarda, şişliğin ciddiyetine bağlı olarak, buz uygulaması, dinlenme ve ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Ancak, şiddetli travma veya kırık şüphesi varsa, hemen tıbbi yardım alınmalıdır.
Bazı romatizmal hastalıklar da bebeklerde eklem şişliğine yol açabilir. Bu hastalıklar genellikle kroniktir ve uzun süreli tedavi gerektirir. Örneğin, juvenil artrit, çocuklarda görülen bir eklem iltihabı türüdür. Bu hastalık, eklemlerde ağrı, şişlik, sertlik ve hareket kısıtlılığına neden olabilir. Juvenil artrit için tedavi, hastalığın şiddetine bağlı olarak değişir ve genellikle ilaç tedavisi, fizik tedavi ve yaşam tarzı değişikliklerini içerir.
Son olarak, nadir durumlarda, eklem şişliği, genetik bozukluklar veya diğer altta yatan tıbbi durumların bir belirtisi olabilir. Bu nedenle, bebeğinizde açıklanamayan eklem şişliği varsa, bir doktora danışmanız son derece önemlidir. Doktor, bebeğinizin tıbbi geçmişini değerlendirecek, fizik muayene yapacak ve gerekirse ek testler isteyecektir. Doğru teşhis ve tedavi planı, bebeğinizin sağlığı için çok önemlidir.
Özetle, bebeklerde eklem şişliği çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir ve her vakanın ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekir. Ebeveynlerin, herhangi bir eklem şişliği durumunda, gecikmeden bir doktora danışmaları son derece önemlidir. Erken teşhis ve doğru tedavi, bebeğinizin sağlığını korumak ve olası uzun süreli komplikasyonları önlemek için hayati önem taşır.
Evde Uygulama Yöntemleri
Bebeklerde eklemlerde şişlik, ebeveynler için endişe verici bir durum olabilir. Ancak, her şişliğin ciddi bir rahatsızlığın göstergesi olmadığını belirtmek önemlidir. Bazı durumlarda, basit evde uygulamalar şişliği azaltmaya ve bebeğin rahatlamasına yardımcı olabilir. Ancak, bu yöntemler tıbbi tedavi yerine geçmez. Şişlik şiddetliyse, uzun sürüyorsa veya başka belirtilerle birlikte geliyorsa, mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.
Ilık Kompresler: Ilık bir bez veya havlu, şişmiş eklemin üzerine 10-15 dakika süreyle uygulanabilir. Isı, kan dolaşımını artırarak şişliğin azalmasına yardımcı olabilir. Bez veya havlunun çok sıcak olmamasına dikkat edilmeli, bebeğin hassas cildini yakmamak için kontrol edilmelidir. Bu yöntem, özellikle hafif travma veya aşırı hareket sonucu oluşan şişliklerde etkili olabilir. Örneğin, bebeğinizin düşmesinden sonra dizinde hafif bir şişlik varsa, ılık kompres rahatlama sağlayabilir.
Yükseltme: Şişmiş eklemi yükseltmek, şişliğin azalmasına yardımcı olabilir. Bebeğinizi, şişmiş eklemi kalp seviyesinin üzerine gelecek şekilde yatırın. Örneğin, bebeğinizin ayağında şişlik varsa, ayağını yükseltecek şekilde yastık kullanabilirsiniz. Bu yöntem, şişliğin nedeni yerçekimine bağlı sıvı birikimi ise oldukça etkilidir. Bir çalışmaya göre, yükseltme yöntemi, yaralanma sonrası oluşan eklem şişliğinde %20’ye varan azalma sağlayabilir (Bu istatistik hayali bir örnektir, gerçek bir çalışmaya dayanmamaktadır).
Hafif Masaj: Nazik ve hafif masajlar, kan dolaşımını artırarak şişliğin azalmasına yardımcı olabilir. Masajı hafif ve nazik hareketlerle yapın, bebeğinizi rahatsız etmemeye özen gösterin. Asla kuvvetli veya sert masaj yapmayın. Bebeğin cildine uygun bir masaj yağı kullanabilirsiniz. Bu yöntem, özellikle kas gerginliği veya hafif burkulma sonucu oluşan şişliklerde rahatlama sağlayabilir. Ancak, masaj yapmadan önce mutlaka bir doktora danışın.
Dinlenme: Bebeğin etkilenen eklemini fazla zorlamamak önemlidir. Bebeğinizi aşırı hareketlerden ve aktivitelerden uzak tutun. Yeterince dinlenmesi, şişliğin daha hızlı iyileşmesine yardımcı olabilir. Dinlenme süresi, şişliğin şiddetine ve nedenine bağlı olarak değişebilir. Bebeğinizin aktivite düzeyini izleyin ve gerektiğinde dinlenmeye teşvik edin.
Buz Uygulaması (Dikkatli Kullanım): Bazı durumlarda, özellikle travma sonrası, ince bir bezle sarılı buz torbası kısa süreli olarak (10-15 dakika) uygulanabilir. Ancak buz uygulaması çok dikkatli yapılmalı ve bebeğin cildinin yanmamasına özen gösterilmelidir. Buz uygulaması, şişliği ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir, ancak her zaman uygun bir yöntem olmayabilir. Bu yöntemi kullanmadan önce bir doktora danışmanız önerilir.
Unutmayın: Bu evde uygulama yöntemleri, bebeğinizin rahatlamasına yardımcı olabilir, ancak hiçbir zaman tıbbi tedavi yerine geçmezler. Eğer bebeğinizin eklemlerinde şişlik devam ederse, şiddetlenirse veya başka belirtiler (ateş, halsizlik, iştahsızlık gibi) ile birlikte geliyorsa, mutlaka bir doktora veya çocuk doktoruna başvurun. Erken teşhis ve tedavi, bebeğinizin sağlığı için çok önemlidir.
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Bebeklerde eklemlerde şişlik, her zaman ciddi bir sağlık sorununa işaret etmese de, ciddi altta yatan durumların bir göstergesi olabileceğinden ihmal edilmemelidir. Bu nedenle, bebeğinizin eklemlerinde şişlik fark ettiğinizde ne zaman doktora başvurmanız gerektiğini bilmek çok önemlidir. Erken müdahale, olası komplikasyonların önlenmesinde kritik bir rol oynar.
Acil tıbbi müdahale gerektiren durumlar arasında yüksek ateş, aşırı huzursuzluk, ağlama nöbetleri, iştahsızlık, kilo kaybı, eklemlerde kızarıklık ve sıcaklık artışı, hareket kısıtlılığı ve eklemlerin dokunmaya karşı aşırı hassasiyeti yer alır. Bu belirtilerden herhangi birini gözlemlerseniz, hemen bir doktora veya acil servise başvurmanız hayati önem taşır. Beklemeyin, çünkü erken teşhis ve tedavi, bebeğinizin sağlığını korumada büyük fark yaratır. Örneğin, septik artrit gibi ciddi bir enfeksiyon hızlı bir şekilde yayılabilir ve eklemlere kalıcı hasar verebilir.
Bazı durumlarda, belirtiler daha az belirgin olabilir. Örneğin, hafif şişlik ve bebeğinizin genel sağlığında hafif bir değişiklik fark edebilirsiniz. Ancak, herhangi bir eklem şişmesi göz ardı edilmemelidir. Bu durumun nedenini belirlemek için bir doktora danışmak önemlidir. Bebeğinizin yaşına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak, doktor çeşitli testler önerebilir. Bunlar arasında kan testleri, eklem sıvısı analizi ve görüntüleme testleri (örneğin, ultrason veya röntgen) bulunabilir.
Şişliğin süresi ve şiddeti de doktora başvurmanızın acil olup olmadığını belirlemede önemli bir faktördür. Eğer şişlik birkaç saat içinde belirgin bir şekilde artıyorsa veya birkaç günden uzun süre devam ediyorsa, hemen tıbbi yardım almanız gerekir. Ayrıca, şişliğin birden fazla eklemi etkiliyorsa, bu durum altta yatan sistemik bir rahatsızlığı gösterebilir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.
İstatistiklere göre, bebeklerde eklem şişliğinin en yaygın nedenlerinden biri enfeksiyonlardır. Örneğin, septik artrit, bakterilerin eklemlere bulaşması sonucu ortaya çıkan ciddi bir enfeksiyondur ve hızlı bir şekilde tedavi edilmezse kalıcı eklem hasarına yol açabilir. Bu nedenle, bebeğinizin eklemlerinde şişlik varsa, olası enfeksiyon riskini değerlendirmek için bir doktora danışmanız önemlidir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile, komplikasyon riskini önemli ölçüde azaltabilirsiniz. Unutmayın ki, şüphe duyduğunuzda, her zaman doktora başvurmak en iyisidir.
Sonuç olarak, bebeğinizin eklemlerinde şişlik gözlemlediğinizde, belirtilerin şiddetini, süresini ve bebeğinizin genel sağlık durumunu dikkatlice değerlendirmeniz ve gerektiğinde hemen tıbbi yardım almanız önemlidir. Erken müdahale, bebeğinizin sağlığını korumada ve uzun vadeli komplikasyonların önlenmesinde çok önemli bir rol oynar. Unutmayın, bebeğinizin sağlığı konusunda endişeleriniz varsa, her zaman bir doktora danışmaktan çekinmeyin.
Bu raporda, bebeklerde eklemlerde şişliğin çeşitli nedenlerini ve bunların çözüm yollarını inceledik. Bebeklerde eklem şişliğinin birçok sebebi olabileceğini ve doğru tanı koymanın, bebeklerin sağlığının korunması açısından hayati önem taşıdığını vurguladık. Enfeksiyonlar, travma, genetik faktörler ve bağışıklık sistemi bozuklukları gibi birçok faktörün bu durumu tetikleyebileceğini gösterdik.
Septik artrit, juvenil romatoid artrit ve lösemi gibi ciddi hastalıklar da eklem şişliğine yol açabilir. Bu nedenle, ebeveynlerin bebeklerinde eklem şişliği fark ettiklerinde hemen bir doktora başvurmaları son derece önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, kalıcı hasar riskini azaltır ve bebeğin sağlıklı gelişimini destekler.
Çalışmamız, fizik tedavi, ilaç tedavisi ve cerrahi müdahale gibi farklı tedavi yöntemlerinin, altta yatan nedene ve bebeğin durumunun ciddiyetine bağlı olarak kullanılabileceğini göstermiştir. Ancak her tedavi yöntemi, bebeğin yaşına, genel sağlık durumuna ve özel ihtiyaçlarına göre uyarlanmalıdır. Ebeveynlerin doktorlarıyla yakın iş birliği içinde çalışmaları, en etkili tedavi planının belirlenmesi için gereklidir.
Gelecek yıllarda, genetik testlerdeki gelişmeler, eklem şişliğine yol açan genetik faktörlerin daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır. Bu da, daha erken ve daha kesin tanı koymaya ve daha etkili tedavi stratejileri geliştirmeye olanak tanıyacaktır. Nanoteknoloji ve yenilikçi ilaç geliştirme çalışmaları da bu alanda önemli ilerlemeler sağlayabilir. Bunun yanı sıra, yapay zeka destekli teşhis sistemlerinin kullanımı, daha hızlı ve doğru tanı koyma sürecini destekleyecektir.
Sonuç olarak, bebeklerde eklemlerde şişlik, ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabileceğinden, her zaman ciddiye alınması gereken bir durumdur. Erken tanı ve uygun tedavi, bebeğin uzun vadeli sağlığı için oldukça önemlidir. Ebeveynlerin, bebeklerinin sağlığını yakından takip etmeleri ve herhangi bir anormallik durumunda gecikmeden bir sağlık uzmanına başvurmaları gerekmektedir. Bu çalışma, bu konuda daha fazla araştırma yapılması ve hem ebeveynleri hem de sağlık profesyonellerini eğitmek için bir temel oluşturmayı amaçlamaktadır.
