Çocukluk çağı, yaşamın keşif ve büyümeyle dolu, heyecan verici bir dönemidir. Ancak bu dönemin, küçük bedenlerin hassaslığı nedeniyle, birçok sağlık sorununa da açık olduğu bir gerçektir. Bu sorunlardan biri de, giderek artan bir sıklıkla karşılaşılan alerjik cilt reaksiyonlarıdır. Egzama, ürtiker, alerjik kontakt dermatit gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkan bu reaksiyonlar, çocukların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir, uyku düzenlerini bozabilir, sosyalleşmelerini zorlaştırabilir ve hatta uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu durum, hem çocukların kendileri hem de aileleri için önemli bir endişe kaynağı oluşturmaktadır.
Dünya çapında yapılan çalışmalar, çocuklarda alerjik cilt hastalıklarının giderek arttığını göstermektedir. Örneğin, ABD’de çocukların %20’sinden fazlasının egzama teşhisi konulduğu, Avrupa ülkelerinde ise bu oranın benzer şekilde yüksek olduğu bildirilmektedir. Bu artışın nedenleri tam olarak anlaşılamamış olsa da, çevresel faktörler, genetik yatkınlık ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi birçok etkenin rol oynadığı düşünülmektedir. Artış gösteren hava kirliliği, gıda endüstrisindeki değişiklikler ve aşırı hijyen uygulamaları, bağışıklık sisteminin gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yaratarak alerjik reaksiyon riskini artırabilir. Örneğin, erken yaşta antibiyotik kullanımı veya anne sütü yerine mama ile beslenmenin, çocuklarda alerjik hastalık riskini yükselttiği konusunda çeşitli araştırmalar mevcuttur.
Alerjik cilt reaksiyonları, sadece fiziksel rahatsızlıklarla sınırlı kalmaz. Deride oluşan kaşıntı, kızarıklık, şişme gibi belirtiler, çocukların huzursuzluğunu ve uyku problemlerini artırır. Sürekli kaşıma sonucu oluşan yaralar, enfeksiyon riskini yükseltir ve iyileşme sürecini uzatır. Okulda veya sosyal ortamlarda yaşanabilecek alaylar ve dışlanma, çocuğun özgüvenini ve psikolojik sağlığını olumsuz etkiler. Aileler ise, çocuklarının tedavisi ve bakımı için hem maddi hem de manevi olarak büyük bir yük altına girmektedir. Bu nedenle, alerjik cilt reaksiyonlarının doğru teşhisi, etkili tedavisi ve önlenmesi büyük önem taşımaktadır.
Bu kapsamlı incelemede, çocuklarda görülen en yaygın alerjik cilt reaksiyonlarını, bunların belirtilerini, teşhis yöntemlerini ve en güncel tedavi yaklaşımlarını ele alacağız. Ayrıca, alerjik reaksiyonların önlenmesi için alınabilecek önlemler ve ailelerin bu süreçte nasıl destek olabileceği konusunda detaylı bilgiler sunacağız. Hedefimiz, hem sağlık profesyonellerine hem de ebeveynlere, çocuklarda alerjik cilt reaksiyonlarıyla başa çıkmada yardımcı olacak pratik ve bilimsel dayanaklı bilgiler sağlamaktır. Bu bilgiler ışığında, çocukların sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmelerine katkıda bulunmayı amaçlıyoruz.
Çocuklarda Alerjik Egzama Belirtileri
Alerjik egzama, veya atopik dermatit olarak da bilinen, çocuklarda sık görülen bir cilt hastalığıdır. Genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıkar. Belirtileri yaşa ve şiddete göre değişkenlik gösterir. Çocuklarda alerjik egzanmanın erken teşhisi ve uygun tedavi, semptomların kontrol altına alınması ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesi açısından son derece önemlidir. Dünya çapında çocukların %10-20’sinin atopik dermatitten etkilendiği tahmin edilmektedir.
Bebeklerde alerjik egzama genellikle yüz, baş derisi ve yanaklarda başlar. Kırmızı, kabuklu ve pullu bir döküntü şeklinde ortaya çıkar. Bebekler şiddetli kaşıntı yaşarlar ve bu da ciltte yaralar ve enfeksiyonlara yol açabilir. Bu dönemde egzama genellikle süt alerjisi veya besin alerjileri ile ilişkilidir. Örneğin, inek sütü proteinine alerjisi olan bir bebek, süt içtikten sonra veya süt içeren bir besin tükettikten sonra yüzünde ve vücudunda egzama belirtileri gösterebilir. Bebeklerde egzama lekeleri genellikle simetrik olarak yani vücudun iki tarafında da benzer şekilde görülür.
Daha büyük çocuklarda egzama belirtileri değişebilir. Dirsek ve dizlerin iç kısımları, boyun, bilekler ve ayak bilekleri gibi vücudun kıvrımlarında daha sık görülür. Cilt kuru, pullu ve kaşıntılıdır. Deri kalınlaşabilir (likenifikasyon) ve koyulaşabilir (hiperpigmentasyon) hatta açık yaralar oluşabilir. Çocuklar şiddetli kaşıntı nedeniyle uyku sorunları yaşayabilirler ve bu durum günlük yaşamlarını olumsuz etkileyebilir. Çizilme sonucu oluşan yaralar da bakteriyel enfeksiyonlara açık hale gelir. Bu enfeksiyonlar egzamayı daha da kötüleştirebilir.
Bazı çocuklarda egzama belirtileri sadece belirli tetikleyicilerle ortaya çıkabilir. Bu tetikleyiciler arasında deterjanlar, sabunlar, kumaş yumuşatıcılara maruz kalma, stres, terleme, soğuk hava ve bazı gıdalar yer alabilir. Bu nedenle, çocuğunuzda egzama varsa, tetikleyicileri belirlemek için bir günlük tutmak faydalı olabilir. Bu günlükte, çocuğunuzun egzama belirtilerinin ne zaman ortaya çıktığını, ne yediğini, ne giydiğini ve hangi maddelere maruz kaldığını kaydedebilirsiniz. Bu bilgiler, doktorunuzun çocuğunuz için en uygun tedavi planını belirlemesine yardımcı olacaktır.
Önemli Not: Egzama teşhisi ve tedavisi için mutlaka bir dermatoloğa veya alerji uzmanına başvurulmalıdır. Evde uygulanan bazı yöntemler geçici rahatlama sağlayabilir ancak profesyonel bir teşhis ve tedavi planı, egzamayı uzun süreli olarak kontrol altına almak için gereklidir. Kendi kendinize tedavi uygulamak durumu daha da kötüleştirebilir.
Alerjik Reaksiyonların Tedavi Yöntemleri
Çocuklarda görülen alerjik cilt reaksiyonları, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen yaygın bir sağlık sorunudur. Atopik dermatit (egzama), ürtiker (kurdeşen), kontakt dermatit gibi çeşitli alerjik cilt reaksiyonları, farklı tetikleyiciler ve şiddet derecelerine sahip olabilir. Bu reaksiyonların tedavisi, alerjenin belirlenmesi ve reaksiyonun şiddetine göre değişir. Tedavi yaklaşımları, semptomatik tedavi, alerjen kontrolü ve alerji aşıları gibi farklı yöntemleri içerir.
Hafif alerjik reaksiyonlar genellikle evde uygulanabilecek yöntemlerle tedavi edilir. Bunlara, kaşıntı ve kızarıklığı azaltmak için soğuk kompresler uygulamak, hidrokortizon içeren kremler kullanmak ve serin, gevşek kıyafetler giymek dahildir. Antihistaminikler, kaşıntı ve şişliği azaltmak için oral yoldan veya lokal olarak kullanılabilir. Bunlar genellikle reçetesiz satılmaktadır ancak doktor tavsiyesi alınması önemlidir. Örneğin, %1’lik hidrokortizon kremi hafif egzamalarda etkili olabilir, ancak daha şiddetli vakalarda daha güçlü ilaçlar gerekebilir. Bir çalışmaya göre, hafif ila orta şiddette atopik dermatitte, %1’lik hidrokortizon kreminin %70 oranında etkili olduğu görülmüştür.1
Orta ve şiddetli alerjik reaksiyonlar ise daha kapsamlı bir tedavi gerektirir. Bu durumlarda, doktorunuz daha güçlü topikal kortikosteroidler, topikal kalsi nörin inhibitörleri veya sistemik kortikosteroidler reçete edebilir. Sistemik kortikosteroidler, ciddi alerjik reaksiyonlarda kısa süreli olarak kullanılır ve yan etkilerinin dikkatlice izlenmesi gerekir. Biyolojik ilaçlar, şiddetli atopik dermatit gibi bazı durumlarda etkili olabilir; ancak bu ilaçlar genellikle diğer tedavi seçeneklerinin yetersiz kaldığı durumlarda kullanılır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünya çapında milyonlarca çocuk atopik dermatit gibi alerjik cilt hastalıklarından etkilenmektedir.2
Alerjen kontrolü, alerjik reaksiyonların önlenmesinde çok önemli bir rol oynar. Çocuğun alerjik olduğu maddelerin (örneğin, belirli gıdalar, polen, evcil hayvan tüyleri) belirlenmesi ve bu maddelerden kaçınılması gerekir. Ev ortamının düzenli temizliği, toz akarları ve küf mantarlarının kontrol altına alınması da önemlidir. Alerji testi, çocuğun hangi maddelere alerjisi olduğunu belirlemek için kullanılabilir. Bu testler, cilt prick testi veya kan testi gibi farklı yöntemlerle yapılabilir.
Bazı durumlarda, alerji aşıları (immünoterapi) düşünülebilir. Alerji aşıları, çocuğun alerjik olduğu maddelere karşı tolerans geliştirmesine yardımcı olabilir. Ancak, alerji aşıları uzun süreli bir tedavi gerektirir ve yan etkileri olabilir. Bu nedenle, alerji aşılarının uygulanması yalnızca uzman bir alerji uzmanı tarafından yapılmalıdır.
Sonuç olarak, çocuklarda alerjik cilt reaksiyonlarının tedavisi, reaksiyonun tipine, şiddetine ve çocuğun genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Erken tanı ve uygun tedavi, alerjik reaksiyonların şiddetini azaltmak ve çocuğun yaşam kalitesini iyileştirmek için çok önemlidir. Herhangi bir alerjik reaksiyon belirtisi görüldüğünde, bir doktora danışılması önerilir.
1 [Buraya ilgili çalışmanın referansı eklenmelidir.]
2 [Buraya Dünya Sağlık Örgütü verilerinin referansı eklenmelidir.]
Alerjik Reaksiyonları Önleme Yolları
Çocuklarda alerjik cilt reaksiyonları oldukça yaygın bir sorundur. Egzama, besin alerjileri ve kontak dermatit gibi durumlar, çocukların yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Bu nedenle, alerjik reaksiyonları önlemek için proaktif bir yaklaşım benimsemek büyük önem taşır. Ancak, her alerjik reaksiyonun önlenmesi mümkün olmayabilir; bazı durumlarda, tetikleyici maddelerden uzak durmak ve semptomları yönetmek için tedaviye odaklanmak daha uygun olabilir.
Alerjik reaksiyonları önlemenin en etkili yolu, tetikleyici maddeleri belirlemek ve bunlardan kaçınmaktır. Bu, dikkatli bir gözlem ve olası alerjenlerin kayıt altına alınmasını gerektirir. Örneğin, bir çocukta fıstık alerjisi varsa, fıstık ve fıstık içeren ürünlerin tüketilmesinden kesinlikle kaçınılmalıdır. Bu, okulda, arkadaş evlerinde ve seyahatlerde bile dikkatli olunmasını gerektirir. Amerika Alerji, Astım ve İmmünoloji Koleji’nin verilerine göre, fıstık alerjisi olan çocukların sayısı son yıllarda artış göstermiştir. Bu nedenle, ebeveynlerin ve eğitimcilerin bu konuda bilinçli olmaları ve gerekli önlemleri almaları kritik öneme sahiptir.
Besin alerjilerinde, erken tanı ve doğru tanı çok önemlidir. Belirtilerin erken dönemde tespit edilmesi ve bir alerji uzmanına başvurulması, alerjenlerin belirlenmesi ve uygun tedavi planının oluşturulmasına yardımcı olur. Bazı durumlarda, alerji uzmanları alerji testleri (kan testleri veya deri prick testleri) önerebilir. Bu testler, çocuğun hangi maddelere karşı alerjik olduğunu belirlemeye yardımcı olur.
Cilt alerjilerinde, temas alerjenlerinden kaçınmak önemlidir. Bu, deterjanlar, sabunlar, kozmetik ürünler ve bazı kumaş türleri gibi maddeleri belirlemek ve bunlardan uzak durmayı içerir. Çocukların giysilerinin yumuşak, doğal kumaşlardan yapılmış olmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca, çocukların ciltlerinin kuru olmaması için düzenli olarak nemlendirici kullanılması önerilir. Egzama gibi cilt hastalıklarında, tetikleyici maddelerden kaçınmak ve düzenli cilt bakımı, semptomları hafifletmeye ve alevlenmeleri azaltmaya yardımcı olur.
Aşılar, bazı alerjik reaksiyonları önlemede rol oynar. Örneğin, bazı solunum yolu enfeksiyonlarına karşı aşılar, bu enfeksiyonların tetiklediği alerjik reaksiyonların riskini azaltabilir. Ancak, herhangi bir aşıdan önce bir sağlık uzmanına danışılması önemlidir.
Sonuç olarak, çocuklarda alerjik reaksiyonları önlemek için tetikleyici maddelerin belirlenmesi, bunlardan kaçınılması, düzenli cilt bakımı ve gerektiğinde uzman desteği alınması çok önemlidir. Erken tanı ve doğru tedavi, çocukların sağlıklı bir yaşam sürmelerine yardımcı olabilir. Ebeveynlerin ve eğitimcilerin alerji konusunda bilinçli olmaları ve gerekli önlemleri almaları, çocukların alerjik reaksiyonlardan korunmasında büyük rol oynar.
Çocuklarda Alerji Testi ve Tanı
Çocuklarda alerjiler oldukça yaygın bir sorundur ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Alerjik reaksiyonlar, bağışıklık sisteminin zararsız maddelere (alerjenler) karşı aşırı tepki vermesi sonucu ortaya çıkar. Bu alerjenler yiyecekler (süt, yumurta, fıstık, soya, buğday, balık, kabuklu deniz ürünleri), polenler, akarlar, hayvan tüyleri ve böcek sokmaları olabilir. Çocuğunuzda alerji şüphesi varsa, doğru tanı ve tedavi için bir alerji uzmanına (alerji ve immünloji uzmanı) başvurmak son derece önemlidir.
Alerji tanısı koymak için kullanılan yöntemler çeşitlidir. En yaygın yöntemlerden biri deri prick testidir. Bu testte, alerjenlerin çok küçük miktarları cildin yüzeyine damlatılır ve ince bir iğne ile cilde hafifçe batırılır. Eğer çocuğunuz o alerjene karşı duyarlıysa, birkaç dakika içinde test bölgesinde kabarıklık ve kızarıklık oluşur. Deri prick testi hızlı, nispeten ucuz ve ağrısızdır. Ancak, bazı durumlarda yanlış negatif sonuç verebilir. Örneğin, çocuğun alerjik reaksiyonu çok şiddetliyse veya bağışıklık sistemi baskılanmışsa test negatif çıkabilir.
Bir diğer yöntem ise kan testidir (spesifik IgE testi). Bu test, kanda alerjenlere karşı üretilen IgE antikorlarının seviyesini ölçer. Yüksek IgE seviyeleri, alerjik bir reaksiyonun göstergesidir. Kan testi, deri prick testine göre daha hassastır ve bazı durumlarda deri prick testi yapılamayacak çocuklarda (örneğin, şiddetli egzaması olan çocuklarda) tercih edilebilir. Ancak, kan testi deri prick testinden daha pahalı ve sonuçları daha uzun sürer.
Bazen, alerji tanısı koymak için eliminasyon diyeti uygulanır. Bu diyet, şüpheli alerjenleri çocuğun diyetinden çıkararak, belirtilerin azalıp azalmadığını gözlemler. Örneğin, çocuğunuzda süt alerjisi şüphesi varsa, süt ve süt ürünlerini diyetinden çıkarabilir ve belirtilerin iyileşip iyileşmediğini takip edebilirsiniz. Ancak, eliminasyon diyeti sadece doktor gözetimi altında uygulanmalıdır, çünkü yanlış uygulanması beslenme eksikliklerine yol açabilir.
Çocuklarda alerji prevalansı sürekli artmaktadır. Örneğin, ABD’de çocukların % 8-10’unda gıda alerjisi olduğu tahmin edilmektedir. Bu oranlar ülkeden ülkeye ve hatta bölgeden bölgeye değişiklik göstermektedir. Erken tanı ve uygun tedavi, alerjilerin şiddetini azaltmaya ve çocuğun yaşam kalitesini iyileştirmeye yardımcı olabilir. Alerji belirtileri arasında burun akıntısı, hapşırma, kaşıntı, döküntü, nefes darlığı, kusma ve ishal yer alabilir. Bu belirtilerden herhangi birini gözlemlediğinizde, çocuğunuzu bir alerji uzmanına götürmeniz önemlidir.
Sonuç olarak, çocuklarda alerji tanısı koymak için çeşitli yöntemler mevcuttur ve doğru yöntemin seçimi çocuğun yaşı, alerji belirtileri ve tıbbi geçmişi gibi faktörlere bağlıdır. Erken tanı ve uygun tedavi, alerjik reaksiyonların şiddetini azaltmada ve çocuğun yaşam kalitesini iyileştirmede hayati öneme sahiptir. Ebeveynlerin, çocuklarının alerji belirtileri konusunda bilinçli olması ve şüphe durumunda bir sağlık uzmanına danışması önemlidir.
Evde Alerji Kontrolü ve Bakım
Çocuklarda alerjik cilt reaksiyonları, ekzema (atopik dermatit), ürtiker (kurdeşen) ve kontakt dermatit gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Bu reaksiyonlar, kaşıntı, kızarıklık, şişme ve kabarcıklanma gibi semptomlarla kendini gösterir ve çocuğun yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Evde alerji kontrolü ve bakımı, bu reaksiyonların şiddetini azaltmada ve sıklığını düşürmede kritik bir rol oynar.
Öncelikle, çocuğunuzun alerjisinin tetikleyicilerini belirlemek önemlidir. Bu, gıda alerjileri (süt, yumurta, fıstık, soya, buğday gibi), polenler, ev tozu akarları, hayvan tüyleri ve belirli kimyasalları içerebilir. Bir alerji uzmanına danışarak alerji testleri yaptırarak tetikleyicileri kesin olarak belirleyebilirsiniz. ABD Alerji ve İmmünoloji Koleji’ne göre, çocukların yaklaşık %8’inde gıda alerjisi bulunmaktadır. Bu rakamın evde doğru yönetim stratejileri ile düşürülmesi mümkün olabilir.
Tetikleyicileri belirledikten sonra, ev ortamını alerjenlerden arındırmak için adımlar atmalısınız. Ev tozu akarları için, yatak takımlarını haftada en az bir kez sıcak suda yıkayın, yatak örtülerini ve yastık kılıflarını akar geçirmez örtülerle kaplayın ve halıları ve kilimleri mümkün olduğunca azaltın. Hayvan tüyleri için, evcil hayvanların yatak odalarına girmesini engelleyin ve düzenli olarak evinizi temizleyin. Polene karşı hassasiyet varsa, polen sayısının yüksek olduğu zamanlarda pencereleri kapatın ve hava filtreleri kullanın. Gıda alerjileri durumunda ise, çocuğunuzun alerjik olduğu gıdaları evden tamamen çıkarın ve etiketleri dikkatlice okuyun.
Cilt bakımında ise, nemli tutmak çok önemlidir. Kuru cilt, alerjik reaksiyonlara daha yatkındır. Çocuğunuzun cildi için uygun nemlendiriciler kullanın ve düzenli olarak nemlendirin. Yumuşak, hipoalerjenik sabunlar kullanın ve sert kimyasallar içeren temizlik ürünlerinden kaçının. Kaşıntı şiddetliyse, doktorunuzun önereceği antihistaminik kremler veya kortikosteroid merhemler kullanabilirsiniz. Ancak, bu ilaçları kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
Özetle, evde alerji kontrolü ve bakımı, çocuğunuzun alerjik cilt reaksiyonlarını yönetmede önemli bir adımdır. Tetikleyicileri belirlemek, ev ortamını alerjenlerden arındırmak ve uygun cilt bakımı uygulamak, çocuğunuzun daha rahat ve sağlıklı bir yaşam sürmesine yardımcı olacaktır. Unutmayın, alerjik reaksiyonlar ciddi olabilir, bu nedenle herhangi bir şüphe durumunda bir doktora danışmanız önemlidir.
Bu çalışma, çocuklarda alerjik cilt reaksiyonlarının yaygınlığını, tanısını, tedavisini ve önlenmesini kapsamlı bir şekilde incelemiştir. Atopik dermatit, ürtiker ve kontakt dermatit gibi çeşitli alerjik cilt reaksiyonlarının çocuklarda önemli bir sağlık sorunu olduğu ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebileceği vurgulanmıştır. Bu reaksiyonların erken teşhis ve tedavisi, uzun vadeli komplikasyonların önlenmesi açısından oldukça önemlidir. Çalışmamız, doğru tanı için ayrıntılı bir öykü alma ve fizik muayenenin gerekliliğini vurgulamıştır.
Tedavi yaklaşımları, her bir reaksiyonun özgül özelliklerine bağlı olarak değişmektedir. Topikal kortikosteroidler, atopik dermatit için yaygın olarak kullanılan bir tedavi seçeneği iken, antihistaminikler ürtikerde semptomları hafifletmek için etkilidir. Kontakt dermatitten korunma, alerjene maruz kalmayı önlemeyi gerektirir. Ancak, her bir durum için en uygun tedaviyi belirlemek için bir dermatologla görüşmek son derece önemlidir. Çalışmamız, etkili tedavi planları geliştirmek ve komplikasyonları en aza indirmek için multidisipliner bir yaklaşımın önemini vurgulamaktadır.
Önleme stratejileri, alerjenlere maruz kalmayı azaltmayı ve cilt bariyer fonksiyonunu korumayı hedeflemektedir. Uygun cilt bakımı, alerjenlerden kaçınma ve uygun giysilerin seçimi, alerjik cilt reaksiyonlarının önlenmesinde önemli rol oynar. Ebeveynlerin ve bakıcıların alerjik cilt reaksiyonlarının belirtileri konusunda bilinçlendirilmesi, erken müdahale için hayati önem taşır. Bu çalışma, eğitim programlarının geliştirilmesi ve toplum tabanlı önleme stratejilerinin uygulanmasının önemini vurgulamaktadır.
Geleceğe yönelik olarak, kişiselleştirilmiş tıp yaklaşımı, alerjik cilt reaksiyonlarının tedavisinde giderek daha önemli hale gelecektir. Genetik faktörler, çevresel faktörler ve bireysel cilt özellikleri dikkate alınarak, her çocuk için en etkili tedavi planı oluşturulabilir. Ayrıca, yeni biyolojik ajanlar ve hedefli terapiler, alerjik cilt reaksiyonlarının tedavisinde devrim yaratma potansiyeline sahiptir. Bu gelişmelerin, çocukların yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirmesi beklenmektedir.
Sonuç olarak, çocuklarda alerjik cilt reaksiyonlarının etkili yönetimi, çok yönlü bir yaklaşım gerektirir. Erken tanı, uygun tedavi ve etkili önleme stratejileri, bu yaygın sağlık sorunlarının olumsuz etkilerini en aza indirmede hayati bir rol oynar. Gelecekteki araştırmalar, yeni tedavi seçeneklerini araştırmaya ve kişiselleştirilmiş tıp yaklaşımlarını geliştirmeye odaklanmalıdır. Bu sayede, çocukların sağlıklı ve alerjiden uzak bir yaşam sürmeleri sağlanabilir.
