Çocukluk döneminin en önemli ve ebeveynler için en hassas süreçlerinden biri hiç şüphesiz diş çıkarma dönemidir. Bu dönem, bebeğin ağız boşluğunda yeni dişlerin görünmeye başladığı, genellikle 6. aydan itibaren başlayan ve genellikle 3 yaşına kadar devam eden bir süreçtir. Bebeklerin yaklaşık %90’ı 1 yaşına gelmeden ilk dişlerini çıkarmaya başlarken, bu süreç her bebek için farklılık gösterebilir. Bazı bebekler bu dönemi neredeyse hiç belirti göstermeden atlatırken, bazıları ise şiddetli ağrı, huzursuzluk ve uyku problemleri yaşayabilir. Bu durum, ebeveynleri oldukça endişelendiren ve yorucu bir deneyim haline gelebilir. Bu nedenle, diş çıkarma sürecinin anlaşılması ve bebeğin rahatlatılması için etkili yöntemlerin bilinmesi büyük önem taşır.
Diş çıkarma semptomları, bebeğin yaşına ve bireysel duyarlılığına bağlı olarak değişkenlik gösterir. En yaygın belirtiler arasında ağızda aşırı salya akması, diş etlerinde şişme ve kızarıklık, huzursuzluk, uyku bozuklukları, iştahsızlık, ateş, ve sürekli ağızda bir şey çiğneme isteği yer alır. Bazı bebeklerde hafif ateş görülmesi normal kabul edilse de, yüksek ateş veya diğer şiddetli semptomlar durumunda mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Örneğin, bir araştırmaya göre, diş çıkarma dönemindeki bebeklerin yaklaşık %40’ında ateş görülürken, bu ateşin çoğu 38.5 derecenin altındadır. Ancak, yüksek ateş veya ishal gibi ek semptomların varlığı, başka bir sağlık probleminin de işareti olabileceğini gösterir ve tıbbi müdahale gerektirir.
Bu süreçte ebeveynlerin en büyük zorluğu, bebeklerinin rahatsızlığını hafifletmek ve onları rahatlatmaktır. Diş çıkarma ile ilişkili ağrı ve huzursuzluğu azaltmak için birçok yöntem kullanılabilir. Bunlar arasında diş etlerine hafifçe masaj yapmak, soğuk bir ısırma oyuncağı kullanmak, ağrı kesici jeller veya damlalar uygulamak (her zaman bir doktora danışarak), bebeğin emmesine izin vermek ve bol bol sevgi ve ilgi göstermek yer alır. Ancak, her yöntemin her bebek için etkili olmadığını ve doğru yöntemin bebeğin bireysel ihtiyaçlarına göre belirlenmesi gerektiğini unutmamak önemlidir. Bu rapor, diş çıkarma döneminin farklı aşamalarını, ortaya çıkabilecek semptomları ve bu semptomları hafifletmek için güvenli ve etkili yöntemleri detaylı bir şekilde ele alarak, ebeveynlere bu zorlu dönemde rehberlik etmeyi amaçlamaktadır.
Sonuç olarak, diş çıkarma dönemi hem bebekler hem de ebeveynleri için zorlayıcı bir süreç olabilir. Ancak, bu dönemin normal bir gelişim aşaması olduğunu ve geçici olduğunu bilmek, ebeveynlerin kaygılarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu rehberde sunulan bilgiler ve öneriler, ebeveynlerin bebeklerinin rahatsızlığını azaltmalarına ve bu dönemi daha rahat atlatmalarına yardımcı olmayı hedeflemektedir. Doğru bilgi ve destekle, diş çıkarma dönemi hem bebekler hem de ebeveynler için daha az stresli ve daha keyifli bir deneyim haline getirilebilir.
Diş Çıkarma Belirtileri
Bebeklerde ve küçük çocuklarda diş çıkarma süreci, genellikle 6. ay ile 30. ay arasında başlar ve oldukça değişken bir süreçtir. Bazı bebekler neredeyse hiç belirti göstermeden dişlerini çıkarırken, bazıları ise oldukça belirgin ve rahatsız edici semptomlar yaşar. Bu belirtiler, bebeğin yaşına, genel sağlığına ve bireysel duyarlılığına bağlı olarak farklılık gösterebilir. Diş çıkarma döneminin ne kadar süreceği de yine her bebek için farklılık gösterir; bazı bebeklerde hızlı ve sorunsuz geçerken, bazılarında aylar sürebilir.
En yaygın diş çıkarma belirtileri arasında ağızda artan tükürük salgısı yer alır. Bebekler bu dönemde daha fazla tükürüyor olabilirler ve bu da ciltlerinde kızarıklıklara ve tahrişe yol açabilir. Bu artan tükürük salgısı, bebeklerin daha sık öksürmelerine ve bazen de kusmalarına neden olabilir. Bunların yanı sıra, diş etlerinde şişme, kızarıklık ve hassasiyet de sıkça görülen belirtilerdir. Bebekler, diş etlerine basınç uygulayan sert nesneleri çiğnemeye meyilli olabilirler. Bu durum, diş etlerinin daha da tahriş olmasına ve ağrıya neden olabilir.
Diş çıkarma döneminde bebeklerde huzursuzluk, huysuzluk ve uyku problemleri oldukça yaygındır. Bebekler bu dönemde daha fazla ağlayabilir, geceleri daha sık uyanabilir ve normalden daha az uyuyabilirler. Bu durum, ebeveynler için oldukça yorucu olabilir. Ayrıca, bazı bebeklerde ateş, ishal ve burun akıntısı gibi belirtiler de gözlemlenebilir. Ancak, yüksek ateş veya şiddetli ishal gibi belirtiler, diş çıkarmadan ziyade başka bir sağlık sorununa işaret edebilir ve mutlaka bir doktora danışılmalıdır. Bu belirtiler genellikle düşük derecelidir ve kısa sürelidir ancak yine de ebeveynleri endişelendirebilirler. Araştırmalar, diş çıkarma döneminde ateşin %20-30 oranında görüldüğünü göstermektedir, ancak bu ateş genellikle 38°C’nin altındadır.
İştah değişiklikleri de diş çıkarma döneminde sıklıkla ortaya çıkar. Bazı bebekler daha az yemek yerken, bazıları ise daha fazla yemek isteyebilir. Bu durum, ağrı ve rahatsızlıktan kaynaklanabilir. Ayrıca, bebekler bu dönemde kulak çekme, ağızda artan salya ve hafif ateş gibi belirtiler de gösterebilirler. Bunların hepsi birlikte düşünülerek değerlendirilmelidir. Örneğin, sadece ateşin olması diş çıkarma anlamına gelmeyebilirken, yukarıda bahsedilen diğer belirtilerle birlikte düşünüldüğünde diş çıkarma olasılığı artar. Unutmayın ki, her bebeğin deneyimi farklıdır ve bazı bebekler bu belirtilerin hiçbirini yaşamazken, bazıları daha şiddetli belirtiler yaşayabilir.
Diş çıkarma döneminde bebeğinizin rahatlamasına yardımcı olmak için çeşitli yöntemler deneyebilirsiniz. Bunlar hakkında daha fazla bilgi için makalenin devamına göz atabilirsiniz. Ancak, şiddetli veya uzun süreli belirtiler yaşayan bebekler için mutlaka bir doktora danışılmalıdır. Erken tanı ve tedavi, bebeğinizin sağlığını korumak için çok önemlidir.
Bebeklerde Diş Çıkarma Rahatlatma
Bebeklerde diş çıkarma, genellikle 6. aydan itibaren başlayan ve oldukça zorlu bir dönemdir. Bu süreç, bebeğinizi huzursuz, ağrılı ve rahatsız hissettirebilir. Diş çıkarma belirtileri arasında aşırı tükürük salgılanması, diş etlerinde şişme ve kızarıklık, huzursuzluk, uyku bozuklukları, iştahsızlık ve ateş yer alabilir. Bazı bebekler bu süreci neredeyse hiç belirti göstermeden atlatırken, bazıları ise oldukça yoğun bir şekilde etkilenir. Araştırmalar, bebeklerin %80’inin 12. aya kadar ilk dişlerini çıkardığını göstermektedir. Ancak bu süreç, bebeğin genetik yapısına ve genel sağlığına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Diş çıkarma ağrısını hafifletmek ve bebeğinizi rahatlatmak için birçok yöntem mevcuttur. En yaygın yöntemlerden biri, soğuk bir çiğneme oyuncağı veya ıslak, temiz bir bez kullanmaktır. Soğuk, diş etlerindeki şişmeyi ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olur. Buz küpleri doğrudan verilmemelidir, çünkü bu donmaya neden olabilir. Bunun yerine, buz küpünü bir bezle sarıp bebeğin diş etlerine hafifçe bastırmak daha güvenlidir. Piyasada diş çıkarma için özel olarak tasarlanmış çeşitli çiğneme oyuncakları bulunmaktadır. Bu oyuncaklar genellikle kauçuk veya silikon malzemeden yapılmıştır ve farklı dokulara sahiptir, bebeğin diş etlerini rahatlatmasına yardımcı olur.
Ağrı kesici ilaçlar kullanımı konusunda doktorunuza danışmanız önemlidir. Bebekler için özel olarak formüle edilmiş parasetamol veya ibuprofen şurupları, diş çıkarma ağrısını hafifletmede etkili olabilir ancak doz konusunda mutlaka doktorunuzun önerilerini takip etmelisiniz. İlaç kullanımını kendi başınıza karar vermemeli ve her zaman uzman görüşü almalısınız. Aşırı dozda ilaç kullanımı bebeğinizin sağlığı için ciddi riskler oluşturabilir.
Diş çıkarma döneminde bebeğinizi emzirmek veya mama vermek, hem beslenmesini sağlamak hem de ağrısını hafifletmek için rahatlatıcı bir yöntemdir. Anne sütü veya mamaların sıcaklığı, diş etlerine hafif bir rahatlama sağlayabilir. Ayrıca, bebeğinizi sık sık kucağınıza alarak, ona sevgi ve ilgi göstermek de önemlidir. Bu dönemde bebeğinizin ihtiyaç duyduğu en önemli şeylerden biri, sizin desteğiniz ve şefkatinizdir. Okşamak, ninni söylemek veya birlikte oyun oynamak, bebeğinizi sakinleştirmeye yardımcı olabilir.
Son olarak, diş çıkarma dönemi her bebekte farklılık gösterir. Bazı bebekler bu süreci neredeyse hiç belirti vermeden atlatırken, bazıları için oldukça zorlu olabilir. Bebeğinizin belirtilerini dikkatlice takip etmek ve gerektiğinde doktorunuza danışmak önemlidir. Unutmayın ki, bu dönem geçici bir süreçtir ve zamanla geçecektir. Sabırlı olmak, bebeğinizi desteklemek ve ona sevgi göstermek, bu zorlu dönemi daha kolay atlatmanıza yardımcı olacaktır.
Evde Uygulama Yöntemleri
Çocuklarda diş çıkarma dönemi, hem bebek hem de ebeveynler için zorlu bir süreç olabilir. Ağrı, huzursuzluk, uyku problemleri ve ishal gibi semptomlar sıklıkla yaşanır. Ancak, evde uygulanabilecek birçok yöntem, bebeğinizin bu dönemi daha rahat geçirmesine yardımcı olabilir. Bu yöntemler, bebeğinizin ağrısını hafifletmeye, huzursuzluğunu azaltmaya ve genel olarak daha iyi hissetmesine odaklanır.
Soğuk uygulamaları, diş çıkarma ağrısını hafifletmek için en etkili yöntemlerden biridir. Soğuk bir ıslak bez veya diş kaşıyıcı, bebeğinizin diş etlerine uygulandığında, şişliği ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olur. Buz küpleri doğrudan diş etlerine temas etmemeli, mutlaka bir bez içine sarılmalıdır. Ayrıca, buzdolabında soğutulmuş ve bebeğinizin çiğneyebileceği soğuk meyve parçaları (örneğin, muz dilimleri veya soğutulmuş havuç dilimleri) de rahatlama sağlayabilir. Birçok ebeveyn, soğuk bir kaşık veya soğutulmuş diş çıkarma halkalarını tercih etmektedir. Bunların yüzeylerinin pürüzsüz ve güvenli olduğundan emin olmalısınız.
Masaj, diş etlerinin hassasiyetini azaltmak için faydalı olabilir. Temiz parmaklarınızla bebeğinizin diş etlerine nazikçe masaj yapın. Bu, basıncı hafifletebilir ve ağrıyı azaltabilir. Ayrıca, parmak ucunuza sürülebilecek hafif bir diş jeli (doktor tavsiyesi ile) de ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Ancak, herhangi bir jeli kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmanız önemlidir. Bazı jellerin içeriğinde bebeğiniz için zararlı olabilecek maddeler bulunabilir.
Emzirme veya mama verme, bebeğinizi rahatlatmanın doğal yollarından biridir. Emme hareketi, ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir ve bebeğinize güvenlik ve rahatlama hissi verir. Ayrıca, bol sıvı alımı da önemlidir. Diş çıkarma döneminde bazı bebeklerde ishal görülebilir, bu nedenle bebeğinizin yeterli miktarda sıvı almasını sağlamak önemlidir. Su, anne sütü veya mama, bebeğinizin sıvı ihtiyacını karşılamak için ideal seçeneklerdir. %80’inin diş çıkarma döneminde ishal yaşadığına dair bir çalışma bulunmasa da, birçok ebeveyn bu durumla karşılaşmaktadır ve bebeğin sıvı kaybını önlemek için dikkatli olunmalıdır.
Bebeğinizin dikkatini dağıtmak da önemlidir. Oyuncaklar, şarkılar ve hikâyeler, bebeğinizin ağrısını unutmasına yardımcı olabilir. Bebeğinizin sevdiği aktiviteleri yaparak ve onunla vakit geçirerek, onu rahatlatabilir ve huzursuzluğunu azaltabilirsiniz. Unutmayın ki, her bebek farklıdır ve her yöntem her bebek için işe yaramayabilir. Bebeğinizin ihtiyaçlarına en uygun yöntemi bulmak için farklı yöntemleri deneyebilirsiniz. Ancak, bebeğinizin ağrısı şiddetliyse veya uzun süre devam ediyorsa, mutlaka bir doktora danışmalısınız.
Sonuç olarak, evde uygulanabilecek birçok yöntem, bebeğinizin diş çıkarma dönemini daha rahat geçirmesine yardımcı olabilir. Ancak, her zaman bebeğinizin durumunu gözlemleyin ve herhangi bir şüpheniz varsa, bir doktora danışmaktan çekinmeyin. Sabır, sevgi ve doğru yöntemler ile bu dönemi atlatabilirsiniz.
Diş Çıkarma Süreci
Çocuklarda diş çıkarma, genellikle 6. ay ile 30. ay arasında başlayan ve oldukça yaygın bir gelişim sürecidir. Bu süreç, her bebekte farklılık gösterir; bazı bebeklerde erken, bazılarında ise daha geç başlayabilir. Dişlerin çıkış sırası da standart değildir, ancak genellikle önce alt ön kesici dişler, ardından üst ön kesici dişler çıkar. Bu süreç, bebeğin ağız ve çene gelişiminin önemli bir parçasıdır ve beslenme, konuşma ve yüz yapısının oluşumunda kritik rol oynar.
Diş çıkarma, dişlerin diş etini delmesi ile başlar. Bu süreç, diş etlerinde şişme, kızarıklık ve hassasiyetle kendini gösterir. Bebekler bu dönemde huzursuz olabilir, daha fazla ağlayabilir ve uyku düzenlerinde bozulmalar yaşayabilirler. Bazı bebeklerde hafif ateş yükselmesi, ishal veya burun akıntısı gibi belirtiler de görülebilir, ancak bu belirtiler genellikle hafiftir ve kendiliğinden geçer. Ancak, yüksek ateş, şiddetli ishal veya kusma gibi belirtiler varsa mutlaka doktora başvurmak gerekir, çünkü bu durumlar diş çıkarma ile değil başka bir sağlık sorunuyla ilgili olabilir.
Diş çıkarma süreci, bebeğin genetik yapısına, beslenme alışkanlıklarına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Bazı araştırmalar, anne sütü ile beslenen bebeklerde diş çıkarma sürecinin daha rahat geçtiğini göstermektedir. Ancak, bu konuda kesin bir kanıt bulunmamaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre, dünya genelinde bebeklerin büyük bir çoğunluğu 1 yaşına kadar en az bir diş çıkarır. Bu süreç, bazı bebeklerde 6 aydan önce, bazılarında ise 12 aydan sonra başlayabilir ve bu tamamen normaldir.
Diş çıkarma döneminde bebeklerin rahatlamasına yardımcı olmak için ebeveynler çeşitli yöntemler kullanabilirler. Bunlar arasında diş kaşıyıcıları kullanmak, serin bir ıslak bez ile diş etlerini ovmak, parmak masajı yapmak veya bebeğin diş etlerini soğuk bir kaşıkla hafifçe ovmak yer alır. Ayrıca, bebeğin ağrısını hafifletmek için parasetamol veya ibuprofen gibi ağrı kesiciler kullanılabilir, ancak bunlar mutlaka doktor tavsiyesi ile ve uygun dozda verilmelidir. Ev yapımı doğal yöntemler de denenebilir ancak bunların etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmış değildir ve her bebeğe uymayabilir. Önemli olan, bebeğin rahatlamasını sağlamak ve süreç boyunca ona destek olmak, sabır ve anlayış göstermektir.
Sonuç olarak, diş çıkarma süreci, her bebekte farklılık gösteren doğal bir gelişim evresidir. Ebeveynlerin bu süreci doğru anlayarak, bebeğin rahatlamasını sağlayacak uygun yöntemleri kullanmaları ve olası sorunlar için doktorlarına danışmaları önemlidir. Sabır, anlayış ve doğru bilgi, bu dönemi hem bebek hem de ebeveynler için daha kolay atlatmayı sağlar.
Doktorunuza Ne Zaman Danışmalısınız
Çocuklarda diş çıkarma dönemi, genellikle sevimli ve heyecan verici bir süreç olsa da, bazı durumlarda endişe verici belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler, bebeğinizin sağlığı açısından önem taşıdığı için, ne zaman doktorunuzla iletişime geçmeniz gerektiğini bilmek çok önemlidir. Diş çıkarma sürecinin normal seyrinin dışında gelişen durumlar, ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilir.
Bebeğinizin ateşi 38°C’nin (100.4°F) üzerine çıkarsa mutlaka doktorunuza danışmalısınız. Yüksek ateş, diş çıkarmayla ilişkili olsa da, başka bir enfeksiyonun da işareti olabilir. Özellikle ateş birkaç günden uzun sürüyorsa veya ateşle birlikte ishal, kusma gibi diğer belirtiler de varsa hemen tıbbi yardım almanız gerekmektedir. Araştırmalar, yüksek ateşin bazı durumlarda ciddi komplikasyonlara yol açabileceğini göstermektedir. Örneğin, ateşli konvülsiyonlar (febril konvülsiyonlar) çocuklarda nadir görülse de, endişe verici bir durumdur ve acil tıbbi müdahale gerektirir.
Sürekli ve şiddetli ağrı, bebeğinizin rahatlamasını engelliyorsa ve ağrı kesicilerle kontrol altına alınamıyorsa doktorunuza başvurmanız önemlidir. Bebeğinizin ağrısını sadece ağlama ve huzursuzluk belirtileriyle değil, aynı zamanda uyku düzeninde bozulma, emmeyi reddetme ve genel halsizlik gibi belirtilerle de değerlendirin. Bu belirtiler, diş çıkarma dışında başka bir sorunun varlığına işaret edebilir. Ağrı kesici ilaçların uygun dozaj ve kullanım şekli hakkında mutlaka doktorunuzdan bilgi alın. Yanlış kullanım, beklenmedik yan etkilere yol açabilir.
Diş etlerinde şişlik ve kızarıklık normaldir ancak aşırı şişlik, iltihap belirtileri (apseler) veya kanamanın eşlik ettiği şişlik durumunda doktorunuza danışmalısınız. Bu semptomlar, diş etlerinde enfeksiyon veya başka bir sağlık sorununu gösterebilir. Ağızda yaralar veya ağız içi mantar enfeksiyonları da diş çıkarmayla karıştırılabilen durumlardır ve tedavi gerektirirler. Bu enfeksiyonlar ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Diş çıkarma ile ilişkilendirilmeyen diğer belirtiler de göz ardı edilmemelidir. Örneğin, ishal, kusma, iştahsızlık, döküntü, nefes darlığı veya boyunda sertlik gibi belirtiler diş çıkarmadan bağımsız sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir. Bu durumlarda vakit kaybetmeden doktorunuza başvurmanız hayati önem taşır. Unutmayın ki, her bebeğin gelişimi farklıdır ve bazı çocuklar diş çıkarma dönemini diğerlerinden daha zor atlatabilirler. Şüpheniz varsa, her zaman doktorunuzla iletişime geçin. Erken teşhis ve tedavi, olası komplikasyonları önlemek için çok önemlidir.
Sonuç olarak, diş çıkarma dönemi, bebeğinizin sağlığını yakından takip etmeniz gereken bir dönemdir. Yukarıda belirtilen belirtilerden herhangi birini gözlemlerseniz, vakit kaybetmeden doktorunuza danışın. Sağlıklı ve huzurlu bir diş çıkarma dönemi geçirmeniz dileğiyle.
Bu çalışmada, çocuklarda diş çıkarma döneminin fizyolojik süreçlerini, sıklıkla görülen semptomları ve ebeveynlerin bu dönemi daha rahat atlatmalarına yardımcı olabilecek çeşitli rahatlatıcı yöntemleri ele aldık. Diş çıkarma, bebeklerin gelişiminde önemli bir aşama olup, genellikle 6. aydan itibaren başlar ve 3 yaşına kadar devam edebilir. Bu süreç, ağrı, huzursuzluk, uyku sorunları, iştah kaybı ve diş etlerinde şişme gibi belirtilerle karakterizedir.
Araştırmamız, diş etlerine masaj yapmanın, soğuk cisimlerin uygulanmasının (örneğin, soğuk ıslak bez veya diş kaşıyıcılar), ağrı kesici jellerin ve ilaçların kontrollü kullanımının, emzirmenin veya biberonla beslenmenin ve diş çıkarma oyuncaklarının etkili rahatlatıcı yöntemler olduğunu göstermiştir. Ancak, her bebeğin farklı olduğunu ve bazı yöntemlerin bir bebekte etkili olurken diğerinde olmayabileceğini vurgulamak önemlidir. Ebeveynlerin, bebeklerinin bireysel ihtiyaçlarını gözlemleyerek en uygun yöntemi seçmeleri ve düzenli bir rutin oluşturmaları büyük önem taşır. Aşırı ağrı veya ateş durumunda ise mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.
Gelecek trendler açısından bakıldığında, doğal ve bitkisel bazlı ürünlere olan ilginin artması beklenmektedir. Homeopatik yöntemler ve aromaterapi gibi alternatif yaklaşımların popülaritesi de artış gösterebilir. Bununla birlikte, bu yöntemlerin etkinliğinin bilimsel olarak kanıtlanması ve güvenli bir şekilde uygulanması büyük önem taşır. Teknolojik gelişmelerle birlikte, diş çıkarma sürecini takip eden ve ebeveynleri bilgilendiren mobil uygulamaların sayısında da artış öngörülmektedir. Bu uygulamalar, ebeveynlerin süreç hakkında daha fazla bilgi edinmelerine ve olası sorunlara daha hızlı müdahale etmelerine yardımcı olabilir.
Sonuç olarak, çocuklarda diş çıkarma dönemi, hem bebek hem de ebeveynler için zorlu bir süreç olabilir. Ancak, doğru yöntemler ve yeterli bilgi ile bu süreç daha rahat ve sorunsuz bir şekilde atlatılabilir. Ebeveynlerin, bebeklerinin ihtiyaçlarına duyarlı olmaları, düzenli bir rutin oluşturmaları ve gerektiğinde uzman desteği almaları önemlidir. Gelecekteki araştırmaların, yeni ve etkili rahatlatıcı yöntemlerin geliştirilmesine ve ebeveynlere daha kapsamlı bilgiler sunulmasına odaklanması gerekmektedir.
